Δικαιοσύνη καί Εὐσπλαχνία

Δικαιοσύνη καί Εὐσπλαχνία

Ὁ Θεός εἶναι δίκαιος καί φιλεύσπλαχνος, τό ἕνα δέν πάει χωρίς τό ἄλλο. Μποροῦμε νά ποῦμε ἐπίσης, ἡ δικαιοσύνη τοῦ Θεοῦ εἶναι φιλεύσπλαχνη καί ἡ θεία φιλευσπλαχνία εἶναι δίκαιη. Μέ ἄλλα λόγια: Ἡ θεία δικαιοσύνη εἶναι εὐσπλαχνία καί ἡ θεία εὐσπλαχνία εἶναι δικαιοσύνη.
Ἐκφράζομαι μέ τρόπον ἀνθρώπινον, σύμφωνα μέ τόν τρόπον πού μᾶς εἶναι συνηθισμένος, διότι ὁ Θεός εἶναι ἀκατάληπτος καί ὅ,τι πηγάζει ἀπ' Αὐτόν δέν μπορεῖ νά περικλεισθῆ σέ λέξεις.
Μία δικαιοσύνη χωρίς φιλευσπλαχνία εἶναι βαναυσότητα καί ἡ φιλευσπλαχνία χωρίς δικαιοσύνη εἶναιμαλθακότητα. Ἡ Ἁγ.Γραφή μᾶς δίνει, παραδείγματος χάριν, γιά τήν πρώτην περίπτωσιν, τούς Γραμματεῖς καί τούς Φαρισαίους καί γιά τήν δεύτερην περίπτωσιν, τόν Ἠλί.
Οἱ πρῶτοι εἶχαν μόνον τόν Νόμον μπροστά στά μάτια τους, χωρίς νά φροντίζουν γιά τό πρόσωπον τοῦ φταίχτη, καί ὁ δεύτερος δέν σκεπτόταν παρά τούς ἀσεβεῖς υἱούς του, χωρίς νά φροντίζει γιά τόν θεῖον Νόμον.
Οἱ Νόμοι καί Κανόνες τῆς Ἐκκλησίας ὑπάρχουν γιά νά μᾶς βοηθήσουν νά προχωρήσουμε καί νά βαδίσουμε εὐθεῖα στόν πνευματικόν δρόμον μας καί πρέπει νά τούς ἐφαρμόζουμε σύμφωνα μέ τίς περιστάσεις, πού μπορεῖ νά εἶναι ἐλαφρυντικές ἤ ἐπιβαρυντικές ἤ ἀκόμη καί νά καθιστοῦν τούς κανόνες καί τούς νόμους, σέ μερικές περιπτώσεις ἐκτός χρήσεως.
Στήν ἀνάγκη δέν ἐφαρμόζεται ὁ νόμος, ὅπως εἴπαμε καί ὅπως βλέπουμε στήν Ἀγ.Γραφή ὅταν οἱ μαθητές, πού πεινοῦσαν, ἐμάζευαν καί ἔτρωγαν σιτάρι τήν ἡμέρα τοῦ Σαββάτου πού ἦταν ἀπηγορευμένον (Μάρκ. 2,23) ἤ ὅταν ὁ πρ.Δαβίδ μέ τού συνοδούς του εἰσῆλθε στόν Ναόν καί ἔφαγαν τούς ἄρτους τῆς προθέσεως, πού δέν ἐπιτρέπετο νά φᾶνε παρά μόνον οἱ Ἱερεῖς (Ι Βασιλ.21,4).
Ἡ νηστεία πού καθώρισε ἡ Ἐκκλησία ἐξυπηρεῖ διά νά ταπεινώσει τό σῶμα. Νά ἐπιβάλης ἐν τούτοις χωρίς διάκρισιν τήν νηστείαν σέ ἕναν ἄρρωστον, φέρει βλάβην διότι ἡ ἀρρώστεια κάνει ἤδη αὐτό πού ἐπιδιώκει ἡ νηστεία καί ἀντί νά ταπεινώσει τό σῶμα τό καταβάλη ὑπερβολικά.
Στήν περίπτωσι τῆς ἀρρώστειας, ὁ νόμος τῆς νηστείας πρέπει νά βρῆ μία ἀνακούφισι ἤ ἀκόμη νά μή ἐφαρμοσθῆ. Ἐάν ἐφαρμόζουμε τούς νόμους αὐστηρά, χωρίς νά λάβουμε ὑπ'ὄψιν τίς περιστάσεις, χωρίς νά χρησιμοποιήσουμε τήν οἰκονομίαν ἐκεῖ ὅπου πρέπει, τότε αὐτοί οἱ νόμοι γίνονται ἐμπόδιον καί ὄχι βοήθεια μέσα στήν Ἐκκλησίαν.
Ἡ διάκρισις λοιπόν εἶναι αὐτή πού θά κρατήση τήν ἰσορροπία μεταξύ δικαιοσύνης καί φιλευσπλαχνίας καί θά κρατήση τήν βελόναν τῆς ζυγαριᾶς ἀκριβῶς στήν μέσην, χωρίς νά γέρνη οὔτε στήν μία πλευράν οὔτε στήν ἄλλην.
Οἱ νόμοι καί οἱ Κανόνες εἶναι γενικοί καί πρέπει νά ἐφαρμώζονται ὄχι μόνον σύμφωνα μέ τίς περιστάσεις,ἀλλά κυρίως λαμβάνοντας ὐπ' ὄψιν τό πρόσωπον πού ἔσφαλε. Διαφορετικά πρέπει νά ἐνεργεῖ μπροστά σέ ἕναν ἁμαρτωλόν πού μετανοεῖ καί διαφορετικά ἀπέναντι σ' ἕναν ἁμαρτωλόν πού μένει ἀμετανόητος.
Κάθε φορά πού ὁ Θεός βλέπει κάποιον εἰλικρινῶς μετανοοῦντα φέρεται μέ εὐσπλαχνία καί τό Εὐαγγέλιο εἶναι γεμάτο παραδείγματα: Ἡ πόρνη γυναίκα (Ἰωάν.8,3) ἡ ὁποία σύμφωνα μέ τόν νόμον ἔπρεπε νά λιθοβολιθῆ, ἀλλά ὁ Χριστός, πού ἦλθε γιά νά μᾶς σώσει, συγχώρησε τήν ἁμαρτίαν της. Στήν παραβολήν τοῦ ἀσώτου υἱοῦ βλέπουμε τόν Πατέρα τοῦ ἀσώτου υἱοῦ (Λουκ.15), τοῦ ὁποίου ἡ πατρική ἀγάπη δέν εἶχε ὑστεροβουλία, νά βλέπη μόνον τήν ἐπιστροφήν τοῦ χαμένου υἱοῦ του.
Στήν περίπτωσι τοῦ Φαρισαίου καί τοῦ Τελώνου, βλέπουμε τόν μετανοημένον τελώνην - ὁ ὁποῖος ἐν τούτοις ἦτο γεμᾶτος ἁμαρτίες - δεδικαιωμένον, ἐνῶ τόν Φαρισαῖον - ὁ ὁποῖος τηρεῖ σχολαστικά τόν νόμον - καταδικασμένον.
Τόν Ἀπόστολον Πέτρον, πού ἀρνήθηκε τρεῖς φορές τόν Χριστόν ἀλλά ἐν συνεχεία ἔκλαυσε πικρῶς, ὁ Χριστός μετά τήν Ἀνάστασιν Του, δέν τόν ρωτᾶ ἄλλο παρά μόνον ἐάν τόν ἀγαπᾶ, χωρίς νά τοῦ κάνει τήν ἐλαχίστη ἐπίπληξιν.
Στήν Παλαιάν Διαθήκην βλέπουμε τόν προφ.Δαβίδ νά διαπράτη μοιχείαν καί ἐν συνεχεία νά φονεύει τόν σύζυγον τῆς Βηρσαβεέ ( ΙΙ Σαμουήλ 11). Ἀπέναντι στήν μετάνοιαν τοῦ προφ.Δαβίδ, ὁ Κύριος δέν τόν ἀποβάλλει ἀλλά τόν κρατᾶ ἀγαπητόν του.
Οἱ Νινευῖτες πού μετανόησαν εὑρῆκαν εὐσπλαχνία ἀπό τόν Θεόν καί μόνον ὁ Ἰωνᾶς, σκεπτόμενος μέ ἀνθρώπινον τρόπον, περίμενε τήν τιμωρίαν τους (Ἰωνᾶς 3). Ἡ Ἁγία Γραφή εἶναι γεμάτη παραδείγματα καί ἐάν ἀρχίσουμε ἀπό τό Συναξάριο δέν θά τελειώσουμε.
Ἐν τούτοις, ὅταν ὁ Θεός βλέπη τόν ἁμαρτωλόν σκληροκάρδιον ἡ εὐσπλαχνία Του γίνεται σάν σπαθί πού
κόβει.Οἱ πρωτόπλαστοι, πού δικαιολογήθηκαν ἀντί νά μετανοήσουν, ἐκδιώκθηκαν ἀπό τόν Παράδεισον.Τήν ἐποχή τοῦ Νῶε, ὁ Κατακλυσμός ἔπνιξε σχεδόν ὅλην τήν ἀνθρωπότηταν.Τά Σόδομα καί τά Γόμορα, ὅπου οἱ ἁμαρτίες ξεπέρασαν κάθε ὅριο - ὅπως ὁ κόσμος σήμερα - ἔγιναν
παρανάλωμα πυρός.Ὁ Κύριος χρησιμοποιεῖ λόγους αὐστηρούς ἀπέναντι στήν σκληροκαρδία τῶν Γραμματέων καί Φαρισαίων.Ἐν συντομία: Ἡ δικαιοσύνη πρέπει νά εἶναι γεμάτη εὐσπλαχνίαν πρός τόν πταίσαντα πού μετανοεῖ καί ἡ
εὐσπλαχνία πρέπει νά εἶναι δίκαιη τιμωρώντας τόν πταίσαντα πού εἶναι ἀμετανόητος στήν ἁμαρτίαν του.

Ἱερ/χος Κασσιανός