Καί εἰσελθών διήρχετο τήν Ἱεριχώ˙ καί ἰδού ἀνήρ ὀνόματι καλούμενος Ζακχαῖος, καί αὐτός ἦν ἀρχιτελώνης, καί οὗτος ἦν πλούσιος, καί ἐζήτει ἰδεῖν τόν Ἰησοῦν τίς ἔστι, καί οὐκ ἠδύνατο ἀπό τοῦ ὄχλου, ὅτι τῇ ἡλικία μικρός ἦ· καί προδραμών ἔμπροσθεν ἀνέβη ἐπί συκομορέαν, ἵνα ἴδη αὐτόν, ὅτι δι’ ἐκείνης ἤμελλε διέρχεσθαι. Kαί ὡς ἦλθεν ἐπί τόν τόπον, ἀναβλέψας ὁ Ἰησοῦς εἶδεν αὐτόν καί εἶπε πρός αὐτόν· Ζακχαῖε, σπεύσας κατάβηθι· σήμερον γάρ ἐν τῷ οἴκῳ σου δεῖ με μεῖναι. Καί σπεύσας κατέβη, καί ὑπεδέξατο αὐτόν χαίρων. Καί ἰδόντες πάντες διεγόγγυζον λέγοντες ὅτι παρ’ ἁμαρτωλῷ ἀνδρί εἰσῆλθε καταλῦσαι. Σταθείς δέ Ζακχαῖος εἶπε πρός τόν Κύριον˙ ἰδού τά ἡμίση τῶν ὑπαρχόντων μου, Κύριε, δίδωμι τοῖς πτωχοῖς, καί εἰ τινος τι ἐσυκοφάντησα, ἀποδίδωμι τετραπλοῦν. Εἶπε δέ πρός αὐτόν ὁ Ἰησοῦς, ὅτι, καθότι καί αὐτός υἱός Ἀβραάμ ἐστιν. Ἦλθε γάρ ὁ Υἰός τοῦ ἀνθρώπου ζητῆσαι καί σῶσαι τό ἀπολωλός (Λουκ.19,1-10).
Τί μπορεῖ τό σημερινό Εὐαγγέλιο νά μᾶς διδάξη; Ἄς τά ἀναφέρουμε ἕνα-ἕνα.
Ἡ Ἱεριχώ, ἐκεῖ πού γίνεται τό γεγονός, εἶναι μιά πόλις μέσα στήν πεδιάδα τῆς Μωάβ. Ἐκεῖ, στήν κορυφή τοῦ Ναβαῦ, ὁ Κύριος ἔδειξε στό Μωϋσῆ τήν γῆ τῆς ἐπαγγελίας. Ὁ Μωϋσῆς ἔπρεπε νά ἀνέβει ἐπάνω στό βουνό, καί ὁ Ζακχαῖος νά ἀνέβει ἐπάνω στή συκομορέα γιά νά δεῖ τά Θαυμάσια τοῦ Θεοῦ.
Τό Εὐαγγέλιον μᾶς διηγεῖται τήν θεραπεία τοῦ Βαρτιμαίου, τυφλοῦ ζητιάνου, πού καθόταν στήν ἄκρη τοῦ δρόμου ἔξω ἀπό τήν Ἱεριχώ (Μάρκ.10,46). Ὁ Βαρτιμαῖος καθόταν ἐκεῖ γιά νά ζητιανεύει καί ἀπό τήν ἄλλη μεριά, ὁ Ζακχαῖος ὁ Τελώνης ἤξερε ὅτι ὁ Χριστός ἔπρεπε νά περάση ἀπό ἐκεῖ καί ἀνέβηκε σέ μιά συκομορέα, ἔστω καί μόνο γιά νά Τόν δεῖ. "Ὁ Ζακχαῖος εἶχε ἀνέβει σέ μιά συκομορέα, ὁ τυφλός καθόταν κάτω στόν δρόμο· ὁ Κύριος περιμένει τόν ἕνα γιά νά τόν θεραπεύση, τιμάει τόν ἄλλο μέ τό νά καταδεχθῆ νά πάη στό σπίτι του" (Ἅγ. Ἀμβρόσιος Μεδιολάνων).
Περί τοῦ Ζακχαίου λέγεται ὅτι ἦταν Ἀρχιτελώνης, δηλαδή περισσότερο ἀπό ἕναν ἁπλό τελώνη. Οἱ τελῶνες καί οἱ πόρνες εἶχαν τήν ἴδια κακή φήμη, ἀλλά τούς βλέπουμε νά στρέφονται πρός τόν Θεόν πιό εὔκολα ἀπ’αὐτούς πού θεωροῦσαν τόν ἑαυτόν τους δικαιωμένο. Ἄς σκεφθοῦμε γιά παράδειγμα τήν παραβολή τοῦ Τελώνου καί Φαρισαίου, πού θά διαβάσουμε τήν ἑπόμενη Κυριακή. Ἐπίσης, ὁ Εὐαγγελιστής Ματθαῖος ἦταν καί αὐτός τελώνης. Γράφεται ἐπίσης : "Ἐάν δέ ἁμαρτήσῃ εἰς σέ ὁ ἀδελφός σου, ὕπαγε καί ἔλεγξον αὐτόν μεταξύ σοῦ καί αὐτοῦ μόνου· ἐάν σοῦ ἀκούσῃ, ἐκέρδησας τόν ἀδελφόν σου· ἐάν δέ μή ἀκούσῃ, παράλαβε μετά σου ἔτι ἕνα ἤ δύο, ἵνα ἐπί στόματος δύο μαρτύρων ἤ τριῶν σταθῇ πᾶν ῥῆμα· ἐάν δέ παρακούσῃ αὐτῶν, εἰπέ τῇ ἐκκλησίᾳ· ἐάν δέ καί τῆς ἐκκλησίας παρακούση, ἔστω σοι ὤσπερ ὁ ἐθνικός καί ὁ τελώνης" (Ματθ. 18, 16-17). Ὁπότε τό νά εἶναι κανείς τελώνης δέν εἶναι κάτι τιμητικό· γι’αὐτό καί σκανδαλίζονταν οἱ ἄνθρωποι ὅταν ὁ Κύριος συναναστρεφόταν μαζί τους: "καί ἰδόντες πάντες διεγόγγυζον λέγοντες ὅτι παρ’ ἁμαρτωλῷ ἀνδρί εἰσῆλθε καταλῦσαι", λέγει τό σημερινό Εὐγγέλιο.
Ὁ ἱερός Χρυσόστομος μᾶς λέγει: "Σκεφθῆτε τήν ἀπέραντη ἀγαθωσύνην τοῦ Σωτῆρος: Ἀθῶος, ἀναμειγνύεται μέ τούς ἐνόχους· Πηγή πάσης Δικαιοσύνης, ἔρχεται σέ σχέση μέ τήν φιλαργυρία πού εἶναι αἰτία πάσης διαστροφῆς". Καί πιό κάτω μᾶς λέγει: "ἀλλά ὁ Ἰησοῦς, κατηγορούμενος ὅτι εἶναι συνεστιάζων καί φίλος τῶν τελωνῶν, περιφρονεῖ τίς συκοφαντίες αὐτές γιά νά ἐκπληρώση τό Ἔργον Του· ἐφ’ὅσον ὁ γιατρός δέν μπορεῖ νά θεραπεύση τούς ἀσθενεῖς παρά μόνον ὅταν δεχθῆ νά ὑπομένει τήν συχαμάρα τῶν πληγῶν τους. "
Γιατί ὁ Υἱός τοῦ ἀνθρώπου ἐνεργεῖ μέ αὐτόν τόν τρόπον;
Θά μπορούσαμε νά ποῦμε: "καθότι καί αὐτός υἱός Ἀβραάμ ἐστιν". Κανένα πρόβατον δέν περιφρονεῖ Ἐκεῖνος πού ἦλθε νά βρεῖ τό χαμένο πρόβατο. "Ἦλθε γάρ ὁ Υἰός τοῦ ἀνθρώπου ζητῆσαι καί σῶσαι τό ἀπολωλός", διευκρινίζει ὁ Εὐαγγελιστής.
Ὁ Ἅγιος Χρυσόστομος κάπου ἀλλοῦ ἀναφέρει τόν Ἰησοῦ Χριστόν νά λέει: "γιατί εἶναι ἔγκλημα νά προσπαθῶ νά ἐπαναφέρω σέ Μένα τούς ἁμαρτωλούς; Δέν εἶναι δύνατον νά τούς μισῶ ἐφ’ὅσον αὐτοί εἶναι αἰτία τοῦ Ἐρχομοῦ μου στή γῆ· ἦλθα ὡς Γιατρός καί ὄχι ὡς Κριτής, γι’αὐτό καταδέχομαι νά συνεστιάζομαι μέ τούς ἀσθενεῖς, καί ὑποφέρω τήν ἄσχημη μυρωδιά τῶν πληγῶν τους, προκειμένου νά μπορέσω νά ἐφαρμώσω πιό ἀποτελεσματική θεραπεῖα."
Ἀκοῦμε ἐπίσης γιά τό "πλῆθος τοῦ λαοῦ" στό Εὐαγγέλιο. Εἶναι αὐτό "τό πλῆθος" πού ἀπαγόρευε στόν τυφλό νά ζητᾶ ἀπό τόν Χριστό μέ τίς φωνές του, νά τοῦ δώσει τήν ὅρασι, καί εἶναι ἐπίσης τό ἐμπόδιο πού ἐμποδίζει τό Ζακχαῖο νά δεῖ τόν Σωτῆρα. Εἶναι αὐτό τό πλῆθος χωρίς ὄνομα, πού εἶναι κυριευμένο ἀπό τά πάθη του καί πού θά φωνάζει ἀργότερα: "σταύρωσον Αὐτόν", ἐνῶ πρίν ἀπό λίγο ἐφώναζε: "ὡσανά ὁ υἱός Δαβίδ". Αὐτή ἡ ἀνισσοροπία τοῦ πλήθους εἶναι χαρακτηριστική γιατί δίνει ἐμπιστοσύνη μόνον στήν ἐξωτερική ἐμφάνιση. "Τό πλῆθος τοῦ λαοῦ ἀντιπροσωπεύει τήν ἀμαθῆ καί ταραχώδη πληθώρα πού δέν μπορεῖ νά ὑψώση τό βλέμμα της ἕως τήν κορυφή τῆς σοφίας. Ὅσον καιρό ὁ Ζακχαῖος ἦταν μέσα στό πλῆθος δέν μπόρεσε νά δῆ τόν Χριστό, ἀλλά ὅταν ὑψώθηκε πάνω ἀπό τό ἀμαθῆ πλῆθος ἀμέσως ἀξιώθηκε νά δέχεται μέσα στόν οἶκο του Ἐκεῖνον πού μόνο ποθοῦσε νά δῆ", μᾶς λέγει ὁ Ἅγιος Κύριλλος.
Γιατί ὁ Ζακχαῖος ποθοῦσε νά δεῖ τόν Χριστόν; "Ὁ σπόρος τῆς σωτηρίας εἶχε φυτρώσει μέσα στήν ψυχή του", λέγει κάποιος ἄλλος ἅγιος Πατέρας. Σίγουρα εἶχε ἀκούσει νά μιλᾶνε γιά τόν Μεσσία καί ἤθελε νά Τόν δεῖ μέ τά μάτια του. Κάτι τόν ἀπασχολοῦσε : Ἡ φωνή τῆς συνειδήσεώς του, δηλαδή ἡ φωνή τοῦ Θεοῦ πού τόν ἔλεγχε γιά τήν ζωήν του καί τοῦ δημιουργοῦσε τύψεις.
Βλέπουμε ἐπίσης ὅτι ἔτρεχε: "Καί προδραμών ἔμπροσθεν", λέγει ὁ Εὐαγγελιστής, "ἀνέβη ἐπί συκομορέαν, ἵνα ἴδη αὐτόν". Δέν ἦταν χλιαρός, καί ὁ λόγος τῆς Ἁποκαλύψεως: "οὕτως ὅτι χλιαρός εἶ, καί οὔτε ζεστός οὔτε ψυχρός, μέλλω σε ἐμέσαι ἐκ τοῦ στόματός μου", δέν ἰσχύει γιά αὐτόν. Αὐτή ἡ θερμή διάθεσις τῆς καρδιᾶς ἔσπρωξε τόν Σωτῆρα νά ἀπευθυνθεῖ σέ αὐτόν καί νά τόν προσκαλέσει: "Ζακχαῖε, σπεύσας κατάβηθι· σήμερον γάρ ἐν τῷ οἴκῳ σου δεῖ με μεῖναι". "Ὁ Ζακχαῖος, ἀπό τήν μεριά του, δέν ἔδειξε τήν παραμικρή καθυστέρησι, καί ἔτσι φάνηκε ἄξιος τῆς εὔσπλαγχνίας τοῦ Θεοῦ, ὁ ὁποῖος χαρίζει τήν ὄρασι στούς τυφλούς, καί καλεῖ αὐτούς πού ἀπομακρύνθηκαν", λέγει ὁ Ἄγιος Κύριλλος Ἀλεξανδρείας. Καί ὁ Ἅγιος Ἀμβρόσιος λέγει: "Χωρίς νά εἶναι καλεσμένος, καλεῖται ἐξ Ἑαυτοῦ Του νά πάει στό σπίτι του. Ἤξερε ὁ Κύριος ὅτι ἡ φιλοξενία πού ζητοῦσε θά εἶχε μιά μεγάλη ἀμοιβή, καί παρόλο ἀκόμη πού δέν εἶχε ἀκούσει τόν Ζακχαῖο, ἔβλεπε τήν προαίρεση τῆς καρδιᾶς του".
"Καί ὑπεδέξατο αὐτόν χαίρων", λέγει τό Εὑαγγέλιο· ἤλπιζε μόνον νά δεῖ τόν Μεσσία, καί ἰδού, Ἐκεῖνος καταδέχθηκε νά πάει στό σπίτι του, στό σπίτι ἑνός τελώνου· ἦταν λοιπόν αὐτό αἰτία ὁ τελώνης νά εἶναι στό ἀποκορύφωμα τῆς χαρᾶς του.
Βλέποντας αὐτά, συνεχίζει ὁ Εὐαγγελιστής, ὅλοι ἐγγόγυζαν καί ἔλεγαν: "παρά ἁμαρτωλῷ ἀνδρί εἰσῆλθε καταλῦσαι". Ὁ Ζακχαῖος ὅμως, ἐκείνη τήν στιγμή, ἔδειχνε τήν μετάνοιάν του στόν Ἰησοῦν Χριστόν: "ἰδού τά ἡμίση τῶν ὑπαρχόντων μου, Κύριε, δίδωμι τοῖς πτωχοῖς, καί εἰ τινος τι ἐσυκοφάντησα, ἀποδίδωμι τετραπλοῦν". Ἦταν ἀποφασισμένος νά μοιράση τά ἀγαθά του μέ τούς πτωχούς καί αὐτά πού ἀπέκτησε παράνομα, ἤθελε νά τά ἐπιστρέψη στό τετραπλοῦν. Ἦταν ἀποφασισμένος νά κάνει παραπάνω ἀπό ὅ,τι ὁ νόμος διώριζε καί νά τά ἀποδώσει στό τετραπλοῦν. Διότι ὁ νόμος λέγει : "ἐάν δέ καταληφθῆ καί εὑρεθῆ ἐν τῇ χειρί αὐτοῦ τό κλέμμα [...], διπλά αὐτά ἀποτίσει» (Ἐξ.22,4) .
Ὁ Χριστός βλέποντας τήν διάθεσι τῆς καρδιᾶς του, ὅλη συντετριμμένη, ἀντί νά τοῦ κάνει παρατηρήσεις, τοῦ εἶπε: «σήμερον σωτηρία τῷ οἴκῳ τούτῳ ἐγένετο» καί τά λοιπά. Τήν ἴδια εὐσπλαγχνική συμπεριφορά εἶχε ὁ Σωτήρ ἡμῶν στήν μοιχαλίδα γυναίκα καί κάθε φορά πού ἔβλεπε μία ἀληθινή μετάνοια. Πῶς μπορεῖ νά κάνει διαφορετικά Αὐτός πού μᾶς ὁμιλεῖ στήν παραβολή τοῦ Ἁσώτου γι’ αὐτόν τόν πατέρα πού ἡ εὐσπλαγχνία εἶναι ὄρος τῆς πατρικῆς ἀγάπης; Ἐνῶ ἡ δική μας δικαιοσύνη εἶναι πιό πολύ βασισμένη σέ ἀνθρωπίνους συλλογισμούς καί στά φαινόμενα, ὅπως τό ἐπάγγελμα τοῦ τελώνου, πού προκαλοῦσε σκάνδαλο στούς ὁμοίους μας.
Γιατί ἡ Ἐκκλησία ἔβαλε αὐτή τήν περικοπή τοῦ Εὑαγγελίου ἀμέσως πρίν τό Τριώδιο; Τελείως τυχαίως; Δέν ὑπάρχει τύχη, οὔτε στήν Ἑκκλησία, οὔτε στήν Οἰκονομία τοῦ Χριστοῦ ὁ Ὁποῖος ἦλθε νά κάνη τό θέλημα Ἐκείνου πού Τόν ἔστειλε. Εἶναι αὐτή ἡ θεία θέλησις πού κατευθύνει τήν Ἐκκλησία καθώς κατεύθυνε τά βήματα τοῦ Κυρίου. Ἰδού ἡ βασική αἰτία. Ὑπάρχουν, βεβαίως, δευτερεύουσες αἰτίες ἀλλά ἀντί νά σᾶς δώσω μασιμένη τροφή, ἀφήνω στόν καθένα νά τό βρεῖ.
Τελειώνοντας, δέν μοῦ μένει ἀπό τό νά εὐχηθῶ ἐπίσης καί τά δικά μας βήματα νά κατευθύνονται ἀπό τό Θείο Θέλημα ὥστε νά παραμένουμε μέσα στήν Ἐκκλησία.
Ἀρχιμ. Κασσιανός
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου