«Ἡ κατά Θεόν οἰκονομία,
ἡ ἐκκλησιαστική ἀκρίβεια καί ἡ παράβαση»
Ἡ Ἐκκλησία ἐφαρμόζει τήν κατά Θεόν οἰκονομία καί ἐκκλησιαστική ἀκρίβεια, ἀλλά ἀπορρίπτει τήν παράβαση. Τί σημαίνουν αὐτοί οἱ ὄροι; Πότε καί πῶς χρησιμοποιοῦνται;
Ἡ κατά Θεόν οἰκονομία εἶναι ἡ φειδώ, τό μέτρο, τό νά κάνουμε δηλαδή κάποιες παραχωρήσεις γιά νά φθάσουμε στόν τελικό μας στόχο, ἐξαιτίας εἰδικῶν περιστάσεων. Ἄς πάρουμε μιά εἰκόνα: ὁ θαλασσοπόρος ρίχνει κατά τήν διάρκεια τῆς θύελλας λίγο φορτίο ἀπό τό πλοῖο στή θάλασσα προκειμένου νά σώσει τή ζωή του καί ἄν μπορέσει καί τό πλοῖο του. Προτιμᾶ νά θυσιάσει αὐτό πού δέν τοῦ εἶναι ἀπαραίτητο, ἀλλά δευτερεύον, γιά νά σώσει αὐτό πού τοῦ εἶναι σημαντικό. Ὁμοίως, ἡ Ἐκκλησία οἰκονομεῖ προκειμένου νά σώσει τίς ἀνθρώπινες ψυχές, ὅταν βέβαια μία κατάσταση ἐξαιρετική τό ἀπαιτεῖ. Ὡς πρός τήν πίστη, ὅμως, δέν ὑπάρχει οἰκονομία, σύμφωνα μέ τόν Ἅγιο Μάρκο τόν Εὐγενικό, ἐπειδή ἐκεί πρόκειται γιά τήν ἐν Θεῷ ζωῆ μας, γιά τήν ἀλήθεια. ∆έν μπορεῖ νά ὑπάρξει οἰκονομία, παρά μόνο στίς ἀνθρώπινες σχέσεις, στήν ἐφαρμογή τῶν Κανόνων, σέ κάποιες συνήθειες κλπ. Ἀλλά γιά ἀκόμα μία φορά, ἡ κατά Θεόν οἰκονομία προϋποθέτει μιά περίπτωση ἐξαιρετική, ὅπως γιά παράδειγμα μιά ἀσθένεια, μιά ἀγωνία, ἕνα ταξίδι, ἕναν πόλεμο κ.ἄ. Ἐκεῖ εἶναι πού ἡ Ἐκκλησία οἰκονομεῖ.
Ἡ ἐκκλησιαστική ἀκρίβεια δηλώνει τήν τελειότητα μιᾶς πράξης, τήν αὐστη- ρότητα. Ἡ ἀκρίβεια ἐφαρμόζεται πάντα σέ μία φυσιολογική περίπτωση, ὅπου ὅλα τά μέσα εἶναι διαθέσιμα.
Τέλος, ἡ παράβαση, ξένη στήν Ἐκκλησία, ἀλλά οἰκεία στούς ἀνθρώπους ἔξω ἀπό Αὐτήν, οἱ ὁποίοι τήν χρησιμοποιοῦν γιά νά στηρίξουν τά ψεύτικα πιστεύω τους καί νά καλύψουν τίς ἀξιόμεμπτες πράξεις τους, εἶναι πάντα ἀρνητική καί δέν ἔχει νά κάνει καθόλου μέ τήν οἰκονομία, ἀκόμα καί ἄν φέρει τήν «ἐτικέτα» της. Ὅταν εἶναι δυνατόν νά ἐφαρμόζουμε τούς Κανόνες τῆς Ἐκκλησίας σωστά καί δέν τό κάνουμε, τότε πρόκειται γιά παράβαση. Ὅταν γιά παράδειγμα, ὁ ἱερός Χρυσόστομος κατά τήν ἐξορία του στά Κόμανα, χειροτόνησε ἀπολύτως μόνος του ἕναν ἄλλον ἐπίσκοπο (κάτι πού ἀπαγορέυεται ἀπό τούς Κανόνες), οἰκονόμησε, προκειμένου νά σώσει τίς ψυχές πού μόλις εἴχαν δεχθεῖ τόν Χριστό. Ὅμως, ὅταν ἕνας Ἐπίσκοπος χειροτονεῖ ἀπολύτως μόνος του ἕναν ἄλλον ἐπίσκοπο, ἔχοντας παρ ̓ ὅλα αὐτά τή δυνατότητα νά παρευρίσκεται καί ἕνας δεύτερος ὀρθόδοξος ἐπίσκοπος, τότε παραβαίνει τούς Κανόνες καί ἡ Χειροτονία εἶναι ἄκυρη, σύμφωνα μέ τούς ἴδιους Κανόνες.
Εἶναι γεγονός πῶς καί ὁ Θεός κατά οἰκονομία μᾶς σώζει, καθῶς ἐάν ἐφαρμόσει τήν αὐστηρότητα καί τήν ἀκρίβεια, κανένας δέν θά σωθεῖ. «Ἐάν ἀνομίας παρατηρήσῃς Κύριε, Κύριε, τίς ὑποστήσεται; ὅτι παρά σοί ὁ ἱλασμός ἐστί», λέει ὁ Ψαλμωδός.
Ἀρχιμανδρίτης Κασσιανός
http://orthodoxiagox.blogspot.com – http://oprotoklitos.blogspot.com
