Θα ήθελα να πω λίγα λόγια για μια πτυχή της εξομολόγησης, που συχνά παραβλέπουμε, αλλά είναι σημαντική.
Κατά την εξομολόγηση ομολογούμε τα δικά μας αμαρτήματα και όχι αυτά της άλλης αδελφής με την οποία ή εξαιτίας της οποίας αμαρτήσαμε.Παρεμπιπτόντως: ποτέ δεν αναφέρουμε ονόματα κατά την εξομολόγηση!
Το να παραπονιέται κανείς και να λέει: «Αυτή ή εκείνη η αδελφή μου έκανε αυτό ή εκείνο», είναι ανάρμοστο. Πρέπει να εξομολογείται κανείς, λέγοντας: «Θύμωσα, έχασα την υπομονή μου, εκνευρίστηκα κ.λπ. εξαιτίας αυτού που μου είπε ή έκανε μια αδελφή». Η εν λόγω αδελφή θα εξομολογηθεί η ίδια τις αμαρτίες της ενώπιον του Θεού. Είναι απλώς ένα όργανο που χρησιμοποιεί ο Κύριος για να με εξαγνίσει. Δεν είναι χωρίς τη θέληση του Θεού που συνέβη αυτό, ο οποίος θέλει να με εξαγνίσει μέσω εκείνης. Πίσω από εκείνη, ούτως ή άλλως, κρύβεται ο πονηρός, ο οποίος είναι η πρωταρχική αιτία. Εξάλλου, αν ενεργήσω έτσι, διαπράττω διπλό σφάλμα: δεν εξομολογούμαι πραγματικά και κρίνω τους άλλους.
Αν απλώς κατηγορώ, τότε συμπεριφέρομαι όπως εκείνο το ηλικιωμένο ζευγάρι που εξομολογήθηκε κάποτε στην αναξιότητά μου. Για τουλάχιστον μισή ώρα κατηγορούσαν ο ένας τον άλλον. Συνήθως για ασήμαντα πράγματα, για παράδειγμα, επειδή ο ένας δεν είχε κλείσει καλά τον κόκορα στο στάβλο. Παρέμεινα σιωπηλός μέχρι να ξεράσουν όλο το δηλητήριό τους. Τότε τους είπα απλά: «Δεν μπορώ να σας δώσω την θεία κοινωνία ούτε να συγχωρήσω τις αμαρτίες σας, γιατί αυτό δεν ήταν εξομολόγηση αλλά κατάκριση αναμεταξύ σας. Γυρίστε λοιπόν στο σπίτι σας και επιστρέψτε όταν θα είστε σε καλύτερη διάθεση». Φοβισμένοι, έφυγαν και επέστρεψαν την επόμενη μέρα χτυπώντας το στήθος τους και όχι ο ένας το στήθος του άλλου.
Ένας Γάλλος άγιος, ο Οπτάτος Μιλέβης, έλεγε: «Aς αρκεστεί ο άνθρωπος στο να μην καταδικαστεί για τις αμαρτίες του, παρά να θέλει να γίνεται κριτής των άλλων!»
Στο Βίο του Αγίου Παχωμίου βρίσκεται η ιστορία ενός μοναχού που ανέχονταν υπομονετικά έναν άλλο μοναχό που, από χαζομάρα, ουρούσε δίπλα στο κρεβάτι του. Δυστυχώς, η ευαισθησία μας απέχει πολύ από το να ανεχόμαστε τις άλλες αδελφές του μοναστηριού. Πάντα αυτές είναι οι ένοχες, και δεν αναζητούμε το δικό μας μερίδιο ευθύνης.
Δυστυχώς, δεν κατηγορούμε μόνο τις άλλες αδελφές, αλλά και την ηγουμένη που δεν ευλογεί όλες τις ιδιοτροπίες μας. Έτσι, την κατακρίνουμε στην εξομολόγηση, αντί να κατηγορούμε τη δική μας βούληση. Ακολουθεί η ιστορία που όλοι γνωρίζετε: «Ένας γέροντας ζούσε σε κελιά που ονομάζονταν μοναστικά, έξω από την Αλεξάνδρεια, και αυτός ο γέροντας ήταν εξαιρετικά κακότροπος και χωρίς υπομονή. Τότε ένας νεαρός αδελφός άκουσε για αυτόν και έκανε αυτή τη συμφωνία με τον Θεό: «Κύριε, για όλα τα κακά που έχω κάνει, θα μείνω με αυτόν τον γέροντα και θα υπομείνω για να τον υπηρετήσω και να του προσφέρω ανάπαυση». Ο γέροντας τον «στόλιζε» λοιπόν κάθε μέρα με βαρείες βρισιές. Ο Θεός, βλέποντας την υπομονή και την ταπεινότητα του αδελφού, μετά από έξι χρόνια που πέρασε με τον γέροντα, του έδειξε σε όνειρο ένα φοβερό πρόσωπο που κρατούσε μία μεγάλη περγαμηνή. Του έδειξε τη μισή περγαμηνή, η οποία ήταν σβησμένη, και την άλλη μισή, η οποία ήταν γραμμένη, και του είπε: «Ο Κύριος μείωσε το χρέος σου στο μισό. Πάλεψε ακόμα για το υπόλοιπο». Υπήρχε όμως ένας άλλος πνευματικός γέροντας που ζούσε εκεί κοντά και έμαθε πώς ο γέροντας παραδινόταν και βασάνιζε τον αδελφό συνεχώς, πώς ο αδελφός του έκανε μετάνοιες χωρίς ο γέροντας να καταφέρνει να συμφιλιωθεί μαζί του. Και κάθε φορά που ο πρεσβύτερος συναντούσε τον αδελφό, τον ρωτούσε: «Τι νέα, παιδί μου; Πώς πέρασε η μέρα σου; Κερδίσαμε κάτι; Σβήσαμε κάτι από την περγαμηνή;» Ο αδελφός, γνωρίζοντας ότι ο πρεσβύτερος ήταν πνευματικός, δεν του έκρυβε τίποτα, αλλά του απαντούσε λέγοντας: «Ναι, πατέρα, κόπιασα λίγο». Αν ποτέ, σπάνια, περνούσε μια μέρα χωρίς να τον προσβάλει, να τον «στολίσει» με βρισιές ή να τον διώξει ο γέροντας, το βράδυ πήγαινε στο σπίτι του πρεσβύτερου και του έλεγε κλαίγοντας: «Αλίμονο σε μένα, αββά, η μέρα ήταν άσχημη γιατί δεν κέρδισα τίποτα, αλλά την πέρασα σε ηρεμία». Μετά από δέκα χρόνια, ο αδελφός πέθανε και ο πνευματικός γέροντας είπε: «Τον είδα: ήταν μαζί με τους μάρτυρες και προσευχόταν στον Θεό για τον γέροντα με μεγάλη εμπιστοσύνη, λέγοντας: Κύριε, όπως έδειξες έλεος σε μένα μέσω αυτού, δείξε έλεος και σε αυτόν λόγω του ελέους σου προς εμένα, τον δούλο σου.» Και σαράντα ημέρες μετά, ο Θεός πήρε και τον πρεσβύτερο στον τόπο της ανάπαυσης. Αυτή είναι η εμπιστοσύνη που αποκτούν όσοι υπομένουν τις δοκιμασίες για τον Θεό.
Όταν φτάσουμε σε αυτό το επίπεδο υπομονής και ταπεινότητας, ο ιερέας θα μπορεί να μας δώσει την κοινωνία χωρίς να εξομολογηθούμε. Συχνά πιστεύουμε ότι βρισκόμαστε σε ένα εξοχικό κατάλυμα και ότι έχουμε έρθει εδώ για να ξεκουραστούμε. Ξεχνάμε ότι ήρθαμε στο μοναστήρι για να αγωνιστούμε, να εξαγνιστούμε και να γίνουμε νέοι άνθρωποι.
Ο Άγιος Ιωάννης Κλίμακος λέει: «Το αληθινό και αδιαμφισβήτητο σημάδι της μετάνοιας είναι η πεποίθηση και η βεβαιότητα ότι αξίζουμε, είτε για το σώμα είτε για το πνεύμα, όλες τις ποινές, όλα τα κακά και όλες τις θλίψεις που υπομένουμε, και ότι αξίζουμε να υποφέρουμε ακόμη περισσότερο». (5ος βαθμός, 47)
Χάρη στον πλησίον μας μπορεί να σωθούμε ή εξαιτίας αυτού μπορεί να χαθούμε. Χωρίς τις άλλες αδελφές, θα μας συμβεί ό,τι συνέβη σε αυτόν τον μοναχό:
«Ένας αδελφός ήταν μοναχός σε ένα μοναστήρι και συχνά θύμωνε. Είπε στον εαυτό του: Θα αποσυρθώ και, αφού δεν θα έχω πια σχέσεις με κανέναν, αυτό το πάθος θα με εγκαταλείψει. Έτσι έφυγε και έμεινε μόνος σε μια σπηλιά. Μια μέρα, αφού γέμισε το δοχείο του με νερό, το άφησε στο έδαφος και αμέσως εκείνο αναποδογύρισε. Το γέμισε και εκείνο αναποδογύρισε ξανά. Το γέμισε για τρίτη φορά και εκείνο αναποδογύρισε πάλι. Συνεπαρμένος από οργή, το άρπαξε και το έσπασε. Όταν συνήλθε, αναγνώρισε ότι είχε εξαπατηθεί από τον διάβολο και είπε: «Εδώ που ήθελα να ζήσω απομονωμένος, αμάρτησα. Επιστρέφω λοιπόν στο μοναστήρι, γιατί παντού χρειαζόμαστε δύναμη, υπομονή και τη βοήθεια του Θεού». Σηκώθηκε λοιπόν και επέστρεψε στην (πρότερη) θέση του.
Ας συνειδητοποιήσουμε λοιπόν ότι ό,τι μας συμβαίνει, συμβαίνει με τη θέληση του Θεού, και εξαιτίας των αμαρτιών μας, είτε διάμεσο των ανθρώπων είτε άλλων περιστάσεων.
Α. Κασσιανός
https://orthodoxiagox.blogspot.com
