ΣΥΓΧΩΡΕΣΕ ΤΟΥΣ !

 «Η φτώχεια είναι πονηρή στα τεχνάσματα», λέει μια ρωσική παροιμία. Η ελληνική αντίστοιχη είναι «πενία τέχνας κατεργάζεται». Αυτό σημαίνει ότι η φτώχεια υποχρεώνει τον άνθρωπο να επινοεί τρόπους αντιμετώπισής της. Όταν δεν έχεις μέσα, τα εφευρίσκεις. Σε πνευματικό επίπεδο, αυτό αφορά την έλλειψη χαρισμάτων, αρετών και πνευματικής καλλιέργειας. Έτσι, πρέπει να βρούμε τρόπο να τα αναπληρώσουμε. Αυτό μπορεί να χρησιμεύσει, με λίγα λόγια, ως εισαγωγή - ως πρώτο πιάτο.

Ως κύριο πιάτο, θα ήθελα να σταθώ λίγο στα λόγια του Χριστού: «…πάτερ, ἄφες αὐτοῖς· οὐ γὰρ οἴδασι τί ποιοῦσι.» (Λουκάς 23:34) «Πατέρα, συγχώρεσέ τους, γιατί δεν ξέρουν τι κάνουν». Ο Σωτήρας, τη στιγμή που έδινε τη ζωή του για μας, το είπε αυτό μπροστά στους ιθύνοντες Ιουδαίους, τους τυφλωμένους από την αλαζονεία τους, στους σκληρούς δήμιους και στον λαό που φώναζε: «Σταυρωθήτω» (Ματθ. 27:22)

Υπήρχαν, όμως, και εξαιρέσεις, όπως ο καλός κλέφτης Δυσμάς, που πίστεψε, παρά της αποδείξεως του εναντίον, στην ανάσταση, ή ο εκατόνταρχος Κορνήλιος, που είπε: «…ἀληθῶς ὁ ἄνθρωπος οὗτος υἱὸς ἦν Θεοῦ.» (Μάρκ. 15:39)

Αν κοιτάξουμε τον κόσμο σήμερα, δεν υπάρχει η ίδια κατάσταση; Εκείνοι που χειραγωγούν αυτόν τον κόσμο, στη δίψα τους για εξουσία και χρήμα, έχουν τον διάβολο ως αφέντη τους, όπως και εκείνοι που εκτελούν τις εντολές τους, αλλά και η πλειοψηφία των αδιάφορων ανθρώπων που αφήνουν να οδηγηθούν προς το κακό, χωρίς να πιστεύουν πλέον στον Δημιουργό τους, αλλά στην επιστήμη, το χρήμα και την καλή ζωή.

Αυτός που εμφύσησε την ανυπακοή στους πρωτόπλαστους στον παράδεισο είναι ο ίδιος που οδήγησε τους Εβραίους να σταυρώσουν τον Μεσσία και που οδηγεί τους ανθρώπους σήμερα προς το κακό. Ποτέ δεν είδαμε τόσα πολλά εγκλήματα όσο σε αυτόν τον κόσμο-αποστάτη! Οι εφημερίδες είναι γεμάτες από εγκλήματα κάθε είδους και σπάνια διαβάζει κανείς καλά νέα. Φυσικά, αυτό μπορούμε να το αποδώσουμε στα μέσα ενημέρωσης, στα ναρκωτικά, στην ανασφάλεια κ.ο.κ.. Αλλά αυτός που κινεί τα νήματα είναι πάντα ο διάβολος που ξέρει ότι έχει έρθει η ώρα του: «..καὶ ἐβλήθη ὁ δράκων, -ὁ ὄφις ὁ μέγας ὁ ἀρχαῖος, ὁ καλούμενος Διάβολος καὶ ὁ Σατανᾶς, ὁ πλανῶν τὴν οἰκουμένην ὅλην, ἐβλήθη εἰς τὴν γῆν, καὶ οἱ ἄγγελοι αὐτοῦ μετ᾿ αὐτοῦ ἐβλήθησαν», λέει η Αποκάλυψη (12:9). Λίγο πιο κάτω: «…οὐαὶ τὴν γῆν καὶ τὴν θάλασσαν, ὅτι κατέβη ὁ διάβολος πρὸς ὑμᾶς ἔχων θυμὸν μέγαν, εἰδὼς ὅτι ὀλίγον καιρὸν ἔχει.» (12:12) Αυτό συμπίπτει με αυτό που λέει ο ίδιος ο απόστολος: «καὶ ἔκραξεν ἐν ἰσχυρᾷ φωνῇ λέγων· ἔπεσεν, ἔπεσε Βαβυλὼν ἡ μεγάλη, καὶ ἐγένετο κατοικητήριον δαιμονίων καὶ φυλακὴ παντὸς πνεύματος ἀκαθάρτου καὶ φυλακὴ παντὸς ὀρνέου ἀκαθάρτου καὶ μεμισημένου·  ὅτι ἐκ τοῦ οἴνου τοῦ θυμοῦ τῆς πορνείας αὐτῆς πέπωκαν πάντα τὰ ἔθνη, καὶ οἱ βασιλεῖς τῆς γῆς μετ᾿ αὐτῆς ἐπόρνευσαν, καὶ οἱ ἔμποροι τῆς γῆς ἐκ τῆς δυνάμεως τοῦ στρήνους αὐτῆς ἐπλούτησαν.» (Αποκάλυψη 18,2-3)

Δεν θέλω να μπω σε πολλές λεπτομέρειες, αλλιώς θα μιλούσα για τον Παλαιστινιακό λαό που εξοντώνεται, τον Ουκρανικό λαό που θυσιάζεται για χάρη των φιλοδοξιών της παγκοσμιοποίησης, την παιδεραστία των μεγάλων αυτού του κόσμου και ορισμένων ιερατικών κύκλων, τα παιδιά που σκοτώνουν τους γονείς τους και το αντίστροφο, τις γυναίκες που βιάζονται στους δρόμους, και ούτω καθεξής. Θα μπορούσα να μιλώ και να μην τελειώνω.

Ας μην εκπλαγούμε αν εμείς, οι πιστοί, δεχτούμε πιο βίαιες επιθέσεις, γιατί ο Κακός κυνηγάει κυρίως εμάς.

Για να ολοκληρώσουμε, απομένει ως επιδόρπιο η προτροπή σε όσους πιστεύουν στον Χριστό, όπως ο Δυσμάς ή ο Κορνήλιος, να προσευχηθούν για αυτόν τον φτωχό κόσμο που βρίσκεται στο κακό και να θυσιαστούμε. Η ευθύνη μας είναι μεγάλη και θα κληθούμε να λογοδοτήσουμε πολύ περισσότερο από εκείνους που δεν γνώρισαν ποτέ τον Θεό, που δεν βίωσαν ποτέ την αγάπη του ή μάλλον που δεν την γνωρίζουν συνειδητά, γιατί ο Θεός τους αγαπάει και αυτούς, αλλά, δυστυχώς, χωρίς ανταπόκριση!

Αρχιμανδρίτης Κασσιανός

ΟΜΙΛΙΑ ΓΙΑ ΤΗ ΜΕΤΑΜΌΡΦΩΣΗ ΤΟΥ ΣΩΤΉΡΟΣ

     Χωρίς να θέλω να παίξω τον συνήγορο του διαβόλου... Ο Χίτλερ διάβαζε πάντα τους λόγους του πρώτα σε έναν απλό άνθρωπο και μετά τους άλλαζε μέχρι αυτός ο άνθρωπος να μπορούσε να τους καταλάβει καλά. Καθώς δεν έχω στη διάθεσή μου έναν απλό άνθρωπο στον πνεύμα -οι πιστοί μας έχουν όλοι δυνατό μυαλό αν και μερικές φορές τα πόδια τους δεν πατούν πάντα στη γη- θα παίξω εγώ τον φτωχό άνθρωπο στο πνεύμα μέχρι να γίνει κατανοητό το κείμενο. 

    Το μυστήριο της Μεταμόρφωσης του Χριστού είναι κατανοητό μόνο στην Ορθοδοξία, η οποία έχει μια σαφή θεολογία για τη θεοποίηση του ανθρώπου και την κοινωνία του με τον Θεό.

    Δεν θα κάνω, λοιπόν, σαν εκείνο τον καλό καθολικό ιερέα που είπε ειλικρινά Σωτήρος και απλώς άλλαξε το θέμα του κηρύγματός του μιλώντας για την αρπαγή του προφήτη Ηλία στον ουρανό. Το μόνο που χρειαζόταν ήταν ένα άρμα και τέσσερα άλογα για να το τραβήξουν, και αυτό ήταν όλο. Ήταν ο ίδιος προφήτης Η λ ί α ς, ο ο π ο ί ο ς, ε κ π ρ ο σ ω π ώ ν τ α ς τ ο υ ς προφήτες, εμφανίστηκε στο όρος Θαβώρ μαζί με τον Μωυσή, το νομοθέτη. Και οι δύο τους είχαν ήδη βιώσει την εμπειρία της εμφάνισης του Θεού στη γήινη ζωή τους, όχι την εμφάνιση της θείας φύσης, αλλά είχαν βιώσει την εμπειρία είτε μιας όψης δανεικής, είτε τη Χριστού. Ο Μωυσής άκουσε μια φωνή, την οποία ο Θεός δανείστηκε για να ακουστεί, στη  Χωρήβ. Ο Ηλίας άκουγε συχνά τον Κύριο ως απαλό θρόισμα αέρος, «ήχος λεπτού αέρος». (Βασιλέων Α΄ 19:12) Ο Θεός έκανε, επίσης, τον εαυτό του να ακουστεί με αυτόν τον τρόπο κατά τη βάπτιση του Χριστού στον Ιορδάνη. Το Άγιο Π ν ε ύ μ α π ή ρ ε τ η μ ο ρ φ ή π ε ρ ι σ τ ε ρ ι ο ύ, χ ω ρ ί ς σ τ η ν π ρ α γ μ α τ ι κ ό τ η τ α ν α ε ί ν α ι περιστέρι.

    Οι τρεις απόστολοι Πέτρος, Ιάκωβος και Ιωάννης, τους οποίους είχε επιλέξει ο Κύριος, κείτονταν φοβισμένοι στους πρόποδες του όρους Θαβώρ. Γιατί ο Ιησούς δεν πήρε όλους τους αποστόλους μαζί του για να παρακολουθήσουν τη Μεταμόρφωση του Σωτήρος; Απλούστατα επειδή θα έπρεπε να πάρει μαζί του και τον ανάξιο προδότη Ιούδα.

    Δεν ήταν τόσο ο Χριστός που άλλαξε στη Μεταμόρφωση, όσο τα πνευματικά μάτια των αποστόλων, τα οποία άνοιξαν στον υπερφυσικό κόσμο. Μέχρι τώρα, έβλεπαν μόνο με τα μάτια της σάρκας, όπως ακριβώς κάνουμε κι εμείς όταν τελούμε τη θεία λειτουργία. Μακάρι ο Θεός να μας κάνει άξιους μια μέρα να ατενίζουμε τα θεία μυστήρια με τα πνευματικά μας μάτια! Ο Μωυσής και ο Ηλίας μιλούσαν με τον Ιησού. Η συνομιλία τους δεν παρουσιάζεται, και οι απόστολοι κατά πάσα πιθανότητα δεν τους καταλάβαιναν καν. Ενδεχομένως, μιλούσαν για το πάθος του Μεσσία που πλησίαζε. Ο ευαγγελιστής Λουκάς εξηγεί: «καὶ ἰδοὺ ἄνδρες δύο συνελάλουν αὐτῷ, οἵτινες ἦσαν Μωϋσῆς καὶ Ἠλίας, οἳ ὀφθέντες ἐν δόξῃ ἔλεγον τὴν ἔξοδον αὐτοῦ ἣν ἔμελλε πληροῦν ἐν Ἱερουσαλήμ.» (Λουκ. 9:31). Μιλούσαν για το πώς ο Ιησούς θα

ολοκλήρωνε την αποστολή του πεθαίνοντας στην Ιερουσαλήμ. Τα ρούχα του έγιναν λευκά σαν το χιόνι, λέει το κείμενο. Ο Μάρκος λέει: «καὶ τὰ ἱμάτια αὐτοῦ ἐγένετο στίλβοντα, λευκὰ λίαν ὡς χιών, οἷα γναφεὺς ἐπὶ τῆς γῆς οὐ δύναται οὕτω λευκᾶναι» (Μκ 9:3).Τα ρούχα του έγιναν εκθαμβωτικά και τόσο λευκά που κανείς στη γη δεν μπορεί να παράγει τέτοια λευκότητα. Πώς έγινε αυτό; Ας το εξηγήσουμε με μια μεταφορά. Το σίδερο, όταν έρχεται σε επαφή με τη φωτιά, πυρακτώνεται και λάμπει. Από μόνο του το σίδερο δεν μπορεί να το κάνει αυτό, αλλά υπό την επίδραση της φωτιάς το κάνει. Έτσι, τα ενδύματα του Χριστού

μεταμορφώθηκαν από τη χάρη του Αγίου Πνεύματος - τη δόξα που εξέπεμπε ο Χριστός.

    Μεταμορφώθηκε. Αν και μεταμορφώθηκε παθητικά η ανθρώπινη φύση του Χριστού, η αιτία ήταν η θεϊκή φύση του Χριστού, η οποία βρισκόταν συνήθως κρυμμένη κάτω από τον μανδύα της ανθρώπινης φύσης του.

    Ο Πέτρος μίλησε λέγοντας: «ῥαββί, καλόν ἐστιν ἡμᾶς ὧδε εἶναι· καὶ ποιήσωμεν σκηνὰς τρεῖς, σοὶ μίαν καὶ Μωϋσεῖ μίαν καὶ Ἠλίᾳ μίαν». Κύριε, είναι καλό τώρα που βρισκόμαστε εδώ, αν συμφωνείς, να στήσω τρεις σκηνές, μία για σένα, μία για τον Μωυσή και μία για τον Ηλία. «…οὐ γὰρ ᾔδει τί λαλήσῃ· ἦσαν γὰρ ἔκφοβοι» (Μκ 9:5-6). Στην πραγματικότητα, δεν ήξερε τι έλεγε, γιατί και οι τρεις τους ήταν τρομοκρατημένοι, σύμφωνα με τον Μάρκο. Ο Ματθαίος, από την πλευρά του, λέει: «καὶ ἀκούσαντες οἱ μαθηταὶ ἔπεσον ἐπὶ πρόσωπον αὐτῶν καὶ ἐφοβήθησαν σφόδρα» (Ματθ.17:6). Όταν οι μαθητές άκουσαν αυτή τη φωνή, τρομοκρατήθηκαν και έπεσαν με τα πρόσωπά τους στο έδαφος. Ο Σωτήρας δεν είχε ανάγκη από σκηνή, και ο Ηλίας και ο Μωυσής ακόμη λιγότερο, εφόσον ζούσαν στον άλλο κόσμο. Ομοίως, κατά την Πεντηκοστή, οι απόστολοι μιλούσαν σε διάφορες γλώσσες υπό την επήρεια της χάριτος. Η ανθρώπινη φύση βγήκε από της χάριτος.

    «Αυτός ο τρόμος εξέβαλε την ψυχή τους από την φυσική της κατάσταση και την εξύψωσε σε έναν ανώτερο χώρο. Έβλεπαν με τα ίδια τους τα μάτια τον Μωυσή και τον Ηλία, αλλά συγχρόνως η ψυχή τους, σαν να είχε αποτραβηχτεί από τις εντυπώσεις των αισθήσεων λόγω της θείας ενατένισης, είχε καταληφθεί πλήρως από ένα συναίσθημα απολύτως ουράνιο» (Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος). Ο Θεός Πατέρας ακούστηκε μέσω μιας ανθρώπινης φωνής, λέγοντας: «οὗτός ἐστιν ὁ υἱός μου ὁ ἀγαπητός· αὐτοῦ ἀκούετε.» (Μκ 9:7). Αυτός είναι ο

αγαπημένος μου Υιός. Ακούστε τον. Η ίδια φωνή είχε ήδη μιλήσει στον Ιορδάνη, όταν ο Χριστός βαπτίστηκε: «οὗτός ἐστιν ὁ υἱός μου ὁ ἀγαπητός, ἐν ᾧ εὐδόκησα» (Ματθ 3:17). Αυτός είναι ο Υιός μου ο αγαπητός, αυτός που μου δίνει μεγάλη χαρά. Ο Ματθαίος γράφει λίγο διαφορετικά: «οὗτός ἐστιν ὁ υἱός μου ὁ ἀγαπητός, ἐν ᾧ εὐδόκησα· αὐτοῦ ἀκούετε·.» (Ματθ. 17:5) Ήταν ο Θεός Πατέρας και όχι η Αγία Τριάδα, ούτε το Άγιο Πνεύμα μόνο, γιατί είπε «ο αγαπημένος μου Υιός...». είδαν κανέναν άλλον εκτός από τον Ιησού, ο οποίος ήταν μόνος μαζί τους, «…καὶ ἐξάπινα περιβλεψάμενοι οὐκέτι οὐδένα εἶδον, ἀλλὰ τὸν Ἰησοῦν μόνον μεθ᾿ ἑαυτῶν.» Έτσι τελειώνει το επεισόδιο της Μεταμόρφωσης του Σωτήρος. 

    Ας κλείσουμε λοιπόν και εμείς τη ταπεινή μας εξήγηση, έχοντας μόλις και μετά βίας ξεπεράσει τον ευρηματικό εφημέριο που αναφέραμε παραπάνω.

Αρχιμ. Κασσιανός

Μακάριοι είναι εκείνοι που πιστεύουν χωρίς να έχουν δει

 Το να έχεις οράματα, έκσταση ή άλλες υπερφυσικές εμπειρίες προϋποθέτει έναν ορισμένο βαθμό αγιότητας. Οι απλοί πιστοί και αμαρτωλοί σαν εμένα έχουν το πολύ όνειρα. Άλλο πράγμα είναι βέβαια ένα προφητικό όνειρο και άλλο πράγμα είναι τα συνηθισμένα όνειρα που βλέπουμε κάθε βράδυ, για να μην αναφέρουμε τα ατυχή. 

Ωστόσο, όσοι έχουν φτάσει σε υψηλό επίπεδο πνευματικότητας δεν βιώνουν απαραιτήτως υπερφυσικά φαινόμενα. Είναι γραμμένο: «...μακάριοι οἱ μὴ ἰδόντες, καὶ πιστεύσαντες.» (Ιωάν. 20:29) Αυτοί περπατούν μέσα στη νύχτα, καθοδηγούμενοι μόνο από τη σταθερή και ακλόνητη πίστη τους, και τα προσόντα τους είναι μεγαλύτερα. Το να έχουμε οράματα κ.λπ. δίνεται ως παρηγοριά ακριβώς για να ενισχύσει την πίστη μας. 

Τα χαρίσματα, από την άλλη πλευρά, όπως το χάρισμα της προφητείας, η τέλεση θαυμάτων και άλλα παρόμοια, μπορούν να δοθούν στους απλούς πιστούς, ακόμη και σε εκείνους που βρίσκονται εκτός Εκκλησίας, όπως σημειώνει το Ευαγγέλιο: «Διδάσκαλε, εἴδομέν τινα ἐν τῷ ὀνόματί σου ἐκβάλλοντα δαιμόνια, ὃς οὐκ ἀκολουθεῖ ἡμῖν, καὶ ἐκωλύσαμεν αὐτόν, ὅτι οὐκ ἀκολουθεῖ ἡμῖν. - ὁ δὲ Ἰησοῦς εἶπε· μὴ κωλύετε αὐτόν· οὐδεὶς γάρ ἐστιν ὃς ποιήσει δύναμιν ἐπὶ τῷ ὀνόματί μου καὶ δυνήσεται ταχὺ κακολογῆσαί με. ὃς γὰρ οὐκ ἔστι καθ᾿ ὑμῶν, ὑπὲρ ὑμῶν ἐστιν.» (Μκ 9:38) Είναι επίσης γραμμένο: Την ημέρα της κρίσης, πολλοί θα μου πουν: «πολλοὶ ἐροῦσίν μοι ἐν ἐκείνῃ τῇ ἡμέρᾳ, Κύριε κύριε, οὐ τῷ σῷ ὀνόματι ἐπροφητεύσαμεν, καὶ τῷ σῷ ὀνόματι δαιμόνια ἐξεβάλομεν, καὶ τῷ σῷ ὀνόματι δυνάμεις πολλὰς ἐποιήσαμεν; καὶ τότε ὁμολογήσω αὐτοῖς ὅτι Οὐδέποτε ἔγνων ὑμᾶς· ἀποχωρεῖτε ἀπ᾽ ἐμοῦ οἱ ἐργαζόμενοι τὴν ἀνομίαν.» (Ματθ. 7:22-23). Τα χαρίσματα δεν αποτελούν επομένως ένδειξη αγιότητας και μπορούν να δοθούν σε έναν απλό αμαρτωλό για το κοινό καλό. 

Οι άγιοι δεν κάνουν απαραιτήτως θαύματα κατά τη διάρκεια της ζωής τους, όπως πιθανώς δεν έκανε ο Άγιος Ιωάννης ο Πρόδρομος - ο μεγαλύτερος μεταξύ των τέκνων των ανθρώπων - ή ακόμη και η Παναγία. Ήταν γεμάτοι αρετές, και αυτό είναι εκείνο που μετράει για τη σωτηρία μας. 

Συμπέρασμα: Μη ζητάτε πνευματικές εμπειρίες, όπως οράματα, οπτασίες ή άλλα, γιατί δεν μας προάγουν στην πορεία μας και ο Πονηρός μπορεί εύκολα να τα μιμηθεί για να μας παραπλανήσει. Τα χαρίσματα, από την άλλη πλευρά, δίνονται για την οικοδόμηση της Εκκλησίας και όχι για τη δική μας δόξα και κινδυνεύουν να μας κάνουν να υποπέσουμε στην υπερηφάνεια. Ας βαδίσουμε, λοιπόν, ταπεινά στη νύχτα της πίστης, ώστε μια μέρα να δούμε τη δόξα που μας έχει υποσχεθεί. Και πάλι τονίζω: το γεγονός ότι μπορεί να μην έχουμε εμπειρίες στην πνευματική ζωή δεν είναι οπωσδήποτε σημάδι ότι προοδεύουμε καλά. Μπορεί απλώς να οφείλεται στη χλιαρότητά μας! 

Αρχιμανδρίτης Κασσιανός

ΜΉΝΥΜΑ ΤΗΣ ΓΈΝΝΗΣΗΣ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΎ

 Οι Ισραηλίτες ζήτησαν έναν «Θεό που να περπατάει», καθώς τα άλλα έθνη είχαν θεούς από ξύλο και πέτρα. Εκείνοι, όμως, είπαν στον Ααρών: « (…) διότι είπον προς εμέ, Κάμε εις ημάς θεούς, οίτινες να προπορεύωνται ημών» δηλαδή, «Φτιάξε μας έναν θεό που να περπατάει μπροστά μας!» (Εξ 32:23). Ο Ααρών τους έφτιαξε, λοιπόν, ένα χρυσό μοσχάρι, το οποίο ο Μωυσής αγανακτισμένος κατέστρεψε.  

Λίγους αιώνες αργότερα, ο Θεός έδειξε έλεος και, ενσαρκώθηκε, έγινε εκείνος ο Θεός που περπατάει, που έζησε ανάμεσά μας και μας έσωσε. Εκείνος που ήταν «ανέκφραστος, ακατάληπτος, αόρατος, ακατανόητος» (μυστική προσευχή της θείας λειτουργίας) έγινε εκπεφρασμένος, καταληπτός, ορατός, κατανοητός. 

«Ιδού, η Παρθένος θέλει συλλάβει και θέλει γεννήσει υιόν, Και θέλουσι καλέσει το όνομα αυτού Εμμανουήλ, το οποίον μεθερμηνευόμενον είναι Μεθ’ ημών ο Θεός». (Ματθ. 1,23)

«Ό,τι ακούσαμε, ό,τι είδαμε με τα μάτια μας, ό,τι είδαμε και αγγίξαμε με τα χέρια μας», λέει ο Άγιος Ιωάννης, ο αγαπημένος απόστολος (Α΄ Ιωάν. 1:1) .

Όλη η εικονογραφία βασίζεται σε αυτή την πραγματικότητα. Ο ακατάληπτος Θεός παραχώρησε να απεικονίζεται  στην ανθρώπινή του φύση.

Ο Σωτήρας, ο Βασιλιάς των βασιλέων, δεν ενσαρκώθηκε ως πρίγκιπας, με σκήπτρο και στέμμα – θα ήταν και πάλι δύσκολο να τον προσεγγίσει κανείς – αλλά ως απλός, ταπεινός και περισσότερο από ταπεινός άνθρωπος. Γεννημένος σε μια σπηλιά, ανάμεσα σε ένα βόδι και ένα γαϊδούρι, όπως θα μπορούσε να πει κανείς τους συνανθρώπους τους, αναγκάστηκε στη συνέχεια να καταφύγει με τους γονείς του, εκείνος ο Αθώος, στην Αίγυπτο για να αποφύγει τη σφαγή του από τον Ηρώδη. «Άμπελον εξ Αιγύπτου μετεκόμισας΄ Εξεδίωξας έθνη και εφύτευσας αυτήν. Ητοίμασας τόπον έμπροσθεν αυτής Και βαθέως ερρίζωσας αυτήν΄ εγέμισε την γην». (Ψαλμ. 80:8-9) Και έμεινε εκεί μέχρι τον θάνατο του Ηρώδη, για να εκπληρωθεί αυτό που είπε ο Κύριος μέσω του προφήτη, λέγοντας: Κάλεσα τον υιό μου από την Αίγυπτο, «και ήτο εκεί έως της τελευτής του Ηρώδου, διά να πληρωθεί το ρηθέν υπό Κυρίου διά του προφήτη λέγοντος΄ Εξ Αιγύπτου εκάλεσα τον υιόν μου». (Ματθ. 2,15), (Ωσηέ 11,1).

Μόλις πέθανε ο Ηρώδης («διότι απέθανον οι ζητούντες την ζωήν του παιδίου» Ματθ. 2:20), εγκαταστάθηκε στη Ναζαρέτ. Αποσύρθηκε στις περιοχές της Γαλιλαίας, και πήγε και έζησε σε μια πόλη που ονομάζεται Ναζαρέτ -για να εκπληρωθεί αυτό που είχαν πει οι προφήτες, ότι θα ονομαζόταν Ναζωραίος. «… αποκαλυφθείς δε θεόθεν κατ’ όναρ ανεχώρησεν εις τα μέρη της Γαλιλαίας και ελθών κατώκησεν εις πόλιν λεγόμενην Ναζαρέτ, διά να πληρωθεί το ρηθέν διά των προφητών΄ότι Ναζωραίος θέλει ονομασθή» (Ματθ. 2,22-23). Η Ναζαρέτ ήταν ένα κακόφημο χωριό: «Μπορεί να βγει κάτι καλό από τη Ναζαρέτ», ρώτησε ο Ναθαναήλ τον Φίλιππο «Εκ Ναζαρέτ δύναται να προέλθη τί αγαθόν;» (Ιωάν. 1,46). 

Αφού έζησε για 30 άγνωστα χρόνια στη Ναζαρέτ, άφησε τον εαυτό του να βαπτιστεί από τον Ιωάννη στον Ιορδάνη, για τη συγχώρεση των αμαρτιών, εκείνος ο Άμωμος! «’Ητο ο Ιωάννης βαπτίζων εν τη ερήμω και κηρύττων βάπτισμα μετανοίας εις άφεσιν αμαρτιών». (Μκ 1:4) Λίγο πιο κάτω: «Και εν εκείναις ταις ημέραις ήλθεν ο Ιησούς από Ναζαρέτ της Γαλιλαίας και εβαπτίσθη υπό Ιωάννου εις τον Ιορδάνην». (Μκ 1:9)

Τότε δίδαξε τον λαό, περπατώντας με τα πόδια και χωρίς να έχει κατοικία για να διαμείνει. «… ο δε Υιός του ανθρώπου, δεν έχει πού να κλίνη την κεφαλήν». (Λουκάς 9:58)

Στο τέλος, υπέστη θάνατο ατιμωτικό, σταυρωμένος ανάμεσα σε δύο κακοποιούς. (Τον παλιό καιρό, δεν υπήρχε τίποτα πιο σκανδαλώδες από τη σταύρωση!) 

Στην εικόνα με τίτλο «Άκρα ταπείνωση», βλέπουμε τον Σωτήρα γυμνό στον τάφο. Οι στρατιώτες είχαν ρίξει κλήρο για τα ρούχα και τον χιτώνα του. «Οι στρατιώτες λοιπόν, αφού εσταύρωσαν τον Ιησούν, έλαβον τα ιμάτια αυτού και έκαμον τέσσαρα μερίδια, εις έκαστον στρατιώτην εν μερίδιον, και τον χιτώνα». (Ιω. 19:23) Γυμνός είχε έρθει ο Χριστός στον κόσμο και γυμνός τον άφησε. Οι αρχαίες εικόνες μερικές φορές απεικονίζουν τον Εσταυρωμένο γυμνό. «Όπως ένα αθώο αρνί, χωρίς ψεγάδι, μπροστά σ' αυτόν που το κουρεύει, δεν ανοίγει το στόμα Του. Στην ταπείνωσή Του, η κρίση Του υψώθηκε, ποιος θα μιλήσει για τη γενεά Του, γιατί η ζωή Του υψώθηκε από τη γη», λέει ο ιερέας κατά τη διάρκεια της πρόθεσης.

Συνοψίζοντας, η υπερηφάνεια που προκάλεσε την πτώση των πρωτοπλάστων, και του Εωσφόρου πριν από αυτούς, ξεπεράστηκε από τον Σωτήρα με την ταπείνωσή του. Εκείνος που γεννήθηκε σήμερα από την Παρθένο Μαρία, η οποία με την ταπεινοφροσύνη της επέτρεψε στον Ιησού να ενσαρκωθεί, Εκείνος ο νέος Αδάμ και εκείνη η νέα Εύα.

Θα μπορούσε ο Κύριος να πέσει πιο χαμηλά για να σώσει τα χαμένα πρόβατα, από τα οποία εγώ είμαι ο πρώτος, ή μάλλον ο τράγος; Είναι δύσκολο να το φανταστώ.

Ας ακούσουμε ξανά τι έχουν να πουν οι πατέρες για αυτό το σπουδαίο γεγονός που γιορτάζουμε:

«Σε τι θαυμαστές ταπεινώσεις έχει υποβληθεί, σε τι μακρινά ταξίδια Εκείνος που περιέχει ολόκληρο τον κόσμο στην απεραντοσύνη του! Από τη στιγμή που εισέρχεται στον κόσμο, αναζητά τη φτώχεια και την τιμά στο πρόσωπό του», λέει ένας πατέρας.

«Ίσως εάν το είχε θελήσει, θα μπορούσε να είχε έρθει κάνοντας τους ουρανούς να βροντούν και τη γη να σείεται. Απέρριψε όλα αυτά τα τεχνάσματα, γιατί ήρθε όχι για να καταστρέψει, αλλά για να σώσει τον άνθρωπο και, από τη γέννησή του, να καταπατήσει την υπερηφάνειά του. Έτσι, δεν του αρκούσε να γίνει άνθρωπος -έγινε φτωχός άνθρωπος και διάλεξε μια φτωχή μητέρα, η οποία δεν είχε καν κούνια για να βάλει το νεογέννητο παιδί της: «Και το έβαλε σε μια φάτνη». (Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος, ομιλία για τη Γέννηση του Σωτήρος)

Εκείνος που κάθεται στα δεξιά του Θεού Πατέρα, στερείται τα πάντα σε ένα φτωχικό καταφύγιο, για να ετοιμάσει για εμάς πολλές κατοικίες στον οίκο του Πατέρα του. «Εν τη οικία του Πατρός μου είναι πολλά τα οικήματα΄ ει δέ μή ήθελον σας είπει΄ υπάγω να σας ετοιμάσω τόπον» (Ιωάν. 14:2) Γεννιέται, όχι στο σπίτι των γονέων του, αλλά σε έναν ξένο τόπο και σε ένα ταξίδι, «Διότι δεν υπήρχε χώρος γι' αυτούς στα πανδοχεία», «γιατί με το μυστήριο της ενσάρκωσής του έγινε ο δρόμος που μας οδηγεί στην πατρίδα (όπου θα απολαύσουμε πλήρως την αλήθεια και τη ζωή)». Άγιος Μπέντε ο Σεβαστός

«Εκείνος από τον οποίο έγιναν όλα τα πράγματα έχει τα χέρια και τα πόδια του δεμένα, ώστε τα χέρια μας να είναι ελεύθερα για κάθε είδους καλό έργο και τα πόδια μας να οδηγούνται στον δρόμο της ειρήνης» Άγιος Μπέντε ο Σεβαστός.

«Για χάρη σας ταπεινώνει τον εαυτό του σε αυτή την κατάσταση αδυναμίας, Εκείνος που είναι παντοδύναμος -για χάρη σας μειώνει τον εαυτό του σε αυτή τη φτώχεια, Εκείνος που κατέχει όλα τα πλούτη. Μη σταματάτε σε αυτό που βλέπετε, αλλά σκεφτείτε ότι έτσι λυτρώνεστε. Κύριε Ιησού, οφείλω περισσότερα στις ταπεινώσεις σου, που με λύτρωσαν, παρά στα έργα της δύναμής σου, που με δημιούργησαν. Τι θα με ωφελούσε να είχα γεννηθεί χωρίς την ανεκτίμητη ευλογία της λύτρωσης;» Άγιος Αμβρόσιος του Μιλάνο.

Ας προσπαθήσουμε να είμαστε άξιοι να γιορτάσουμε αυτή τη μεγάλη γιορτή, καταρρίπτοντας την υπερηφάνειά μας, η οποία είναι η ρίζα κάθε κακού και η πηγή όλων των ελαττωμάτων!

Μιλάω με συνοπτικό και αδέξιο τρόπο, - μη έχοντας την ευκολία του λόγου όπως ο Μωυσής, - αυτό που άλλοι, όπως ο Ααρών, θα έλεγαν πολύ καλύτερα και με περισσότερες λεπτομέρειες.

a. Kassianos

ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΗΝ «ΆΜΩΜΟ ΣΥΛΛΗΨΗ»

 Αυτό που άλλοι έχουν γράψει εκτενώς και με λόγιο τρόπο, θα ήθελα, εγώ από την δικιά μου πλευρά, να το πω με απλό και σαφή τρόπο, ώστε να μπορεί ο καθένας να το καταλάβει. 

Πρόκειται για το δόγμα της Άμωμης Σύλληψης, που επινόησαν από το μηδέν οι Λατίνοι «Καθολικοί» το 1854. Σύμφωνα με αυτό το δόγμα, η Υπεραγία Θεοτόκος συνελήφθη από τους αγίους γονείς της Ιωακείμ και Άννα, χωρίς τις συνέπειες του προπατορικού αμαρτήματος.  

Το προπατορικό αμάρτημα διαπράχθηκε από τους πρώτους γονείς μας στον παράδεισο και οι συνέπειές του μεταβιβάστηκαν στους απογόνους μας, αλλά όχι το ίδιο το αμάρτημα! Οι συνέπειες αυτές είναι η εξορία από τον παράδεισο, οι ασθένειες και ο θάνατος. Αφήνω ανοιχτό το ερώτημα αν η πείνα, η δίψα, η ανάγκη για ύπνο κ.λπ. θα ήταν μέρος αυτών, διότι μου είναι δύσκολο να διανοηθώ ότι αυτά δεν υπήρχαν στον παράδεισο. 

Οι συνέπειες αυτές μεταδίδονται, σύμφωνα με την Παράδοση, μέσω του ζευγαρώματος των γονέων. Η παρθένος Μαρία, λοιπόν, συνελήφθη με φυσικό τρόπο και όχι όπως συνελήφθη ο Χριστός με υπερφυσικό τρόπο, με την χάρη του Αγίου Πνεύματος. Ο Χριστός ήταν απαλλαγμένος από αυτές τις συνέπειες, όχι όμως και από τις σωματικές ανάγκες: πείνα, δίψα, έλλειψη ύπνου κ.λπ. όπως ξεκαθαρίζει πολλές φορές το Ευαγγέλιο. 

Παρεμπιπτόντως: Το προπατορικό αμάρτημα δεν μπορεί να μεταδοθεί, όπως ισχυρίζονται οι Λατίνοι, αλλά μόνο οι συνέπειές του. Οι πρωτόπλαστοι δεν μπορούσαν να δώσουν στους απογόνους τους αυτό που είχαν χάσει: την ευδαιμονία του παραδείσου. 

Η Θεοτόκος απελευθερώθηκε από αυτές τις συνέπειες τη στιγμή του Ευαγγελισμού, και όχι νωρίτερα, όταν το Άγιο Πνεύμα την σκέπασε με τη σκιά του. 

Ας αφήσουμε στην άκρη τις ανοησίες των ορθολογιστών προτεσταντών που ισχυρίζονται ότι είχε και άλλα παιδιά από τον Άγιο Ιωσήφ, ότι επομένως δεν ήταν πλέον παρθένα και άλλες θεολογικές ανοησίες. Αν κάποιος το πιστέψει αυτό, αυτό θα σήμαινε ότι συνέλαβε από τον Άγιο Ιωσήφ ενώ ήταν ακόμα αρραβωνιασμένη και ανύπαντρη, άρα θα ήταν αμαρτωλή κ.λπ. 

Θα μπορούσαμε να πούμε ότι οι Καθολικοί ξεστρατίζουν προς τα δεξιά και οι Προτεστάντες προς τα αριστερά από το σωστό μονοπάτι που χάραξαν οι πατέρες μας. 

Κατά τον Ευαγγελισμό, η Μητέρα του Θεού απελευθερώθηκε από την εξορία από τον παράδεισο, αλλά όχι από τον φυσικό θάνατο, διότι πέθανε πράγματι μια μέρα όπως όριζε η φύση, με τρόπο φυσικό, ενώ ο Υιός της κρεμάστηκε στον Σταυρό, άρα πέθανε από έναν αφύσικο θάνατο. 

Εξάλλου, η Εκκλησία, όταν ορίζει ένα δόγμα, το κάνει πάντα για να βάλει φραγμό στην κάθε αίρεση και όχι για να ορίσει με το δόγμα εκείνο που πίστευαν πάντα και παντού όλοι οι πιστοί. 

Το εν λόγω δόγμα δεν έχει τις ρίζες του στην πρώτη χιλιετία της Εκκλησίας. Άρχισε να εμφανίζεται, μετά το σχίσμα των Λατίνων, στον Λατίνο θεολόγο Ιωάννη Ντανς Σκότους και σε άλλους, και συζητήθηκε για μεγάλο χρονικό διάστημα από άλλους Λατίνους θεολόγους, όπως ο Βερνάρδος του Κλαιρβώ ή ο Θωμάς Ακινάτης. 

Ας παραμείνουμε λοιπόν σταθερά προσκολλημένοι σε αυτό που εξακολουθεί να ομολογεί η Εκκλησία (και ας μην μαγευτούμε από τα τραγούδια των κακόδοξων σειρήνων): η Παρθένος Μαρία παρέμεινε πάντοτε παρθένα, γεννήθηκε με τις συνέπειες του προπατορικού αμαρτήματος και ο Σωτήρας τη λύτρωσε με το θάνατό του από την κατάρα του παραδείσου, όπως και όλους τους άνθρωποι «καλής θελήσεως», δηλαδή όσους προσκολλώνται σ' αυτήν με την ενεργό πίστη τους.

Αρχ. Κασσιανός 

 Το δόγμα έχει ως εξής: «Με την εξουσία του Κυρίου μας Ιησού Χριστού, των ευλογημένων Αποστόλων Πέτρου και Παύλου και τη δική μας, δηλώνουμε, διευκρινίζουμε και ορίζουμε το δόγμα σύμφωνα με το οποίο η ευλογημένη Παρθένος Μαρία από την πρώτη στιγμή της σύλληψής της, με μια ιδιαίτερη χάρη και ειδικό προνόμιο του Παντοδύναμου Θεού, λόγω των αξιών του Ιησού Χριστού, του Σωτήρα του ανθρώπινου γένους, διατηρήθηκε Παρθένος και απαλλάχθηκε από το μίασμα του προπατορικού αμαρτήματος, αποκαλύφθηκε από τον Θεό, και κατά συνέπεια όλοι οι πιστοί πρέπει να την πιστεύουν διαρκώς και επισήμως.»

«Από όλους όσους γεννήθηκαν από γυναίκες, δεν υπάρχει κανένας απόλυτα άγιος εκτός από τον Κύριο Ιησού Χριστό: μόνον αυτός, με τον απερίγραπτο τρόπο της σύλληψής του και με την άπειρη δύναμη της θείας Μεγαλειότητας, δεν βίωσε τη μόλυνση της κακίας που διαφθείρει την ανθρώπινη φύση». Άγιος Αμβρόσιος του Μιλάνου, στον Λουκά, 2,55

ΟΜΙΛIA ΓΙΑ ΤΟΝ ΕΚ ΓΕΝΕΤΗΣ ΤΥΦΛO

«Εκείνη την ώρα ο Ιησούς είδε έναν άνθρωπο να περνάει από μπροστά του, ο οποίος ήταν τυφλός από τη γέννησή του. Οι μαθητές του τον ρώτησαν: «Δάσκαλε, ποιος αμάρτησε και που γεννήθηκε τυφλός; Αυτός ή οι γονείς του;» Ο Ιησούς απάντησε: «Ούτε αυτός ούτε οι γονείς του, αλλά για να φανερωθούν σ' αυτόν τα έργα του Θεού. Όσο είναι ημέρα, πρέπει να κάνω τα έργα εκείνου που με έστειλε. Όταν έρχεται η νύχτα, κανείς δεν μπορεί να εργαστεί. Όσο είμαι στον κόσμο, εγώ είμαι το φως του κόσμου». Αφού τα είπε αυτά, έπτυσε στο έδαφος, έκανε λάσπη με το σάλιο του, την άλειψε στα μάτια του τυφλού και του είπε: «Πήγαινε και πλύσου στην κολυμβήθρα του Σιλωάμ», δηλαδή στην κολυμβήθρα του Απεσταλμένου. Έτσι ο τυφλός πήγε και πλύθηκε και επέστρεψε, βλέποντας καθαρά. Τότε αυτοί που ήταν κοντά του και εκείνοι που συνήθιζαν να τον βλέπουν να ζητιανεύει πριν, είπαν: «Δεν είναι αυτός ο άνθρωπος που στεκόταν πάντα εκεί και ζητιάνευε;» Κάποιοι είπαν: «Ναι, αυτός είναι». Άλλοι είπαν: «Όχι, αλλά του μοιάζει». Αλλά εκείνος είπε: «Εγώ είμαι!». Τότε του είπαν: «Πώς άνοιξαν τα μάτια σου;» Εκείνος απάντησε: «Αυτός που λέγεται Ιησούς έκανε λάσπη και την άλειψε στα μάτια μου και είπε: «Πήγαινε και πλύσου στη Σιλωάμ. Πήγα λοιπόν και πλύθηκα και είδα καθαρά. Του είπαν: «Πού είναι αυτός;» Εκείνος είπε: «Δεν ξέρω».

Και έφεραν τον πρώην τυφλό στους Φαρισαίους. Αλλά ήταν Σάββατο εκείνη την ημέρα που ο Ιησούς είχε κάνει λάσπη και του άνοιξε τα μάτια. Οι Φαρισαίοι λοιπόν τον ρώτησαν πώς είχε αποκτήσει την όρασή του. Εκείνος τους είπε: «Έβαλε λάσπη στα μάτια μου, και πλύθηκα και βλέπω». Κάποιοι από τους Φαρισαίους είπαν: «Αυτός ο άνθρωπος δεν είναι από τον Θεό, γιατί δεν τηρεί το Σάββατο». Άλλοι απάντησαν: «Πώς μπορεί ένας αμαρτωλός να κάνει τέτοια θαύματα;» Ήταν διχασμένοι. Τότε ρώτησαν ξανά τον τυφλό: «Και εσύ τι λες γι' αυτόν που σου άνοιξε τα μάτια;» Ο άνθρωπος είπε: «Είναι προφήτης!» Αλλά οι Ιουδαίοι δεν πίστευαν ότι ο άνθρωπος ήταν τυφλός και ότι είχε αποκτήσει την όρασή του, μέχρι που κάλεσαν τους γονείς του και τους ρώτησαν: «Είναι αυτός ο άνθρωπος ο γιος σας, για τον οποίο λέτε ότι γεννήθηκε τυφλός; Πώς γίνεται να βλέπει τώρα; Οι γονείς του απάντησαν: «Ξέρουμε ότι είναι γιος μας και ότι γεννήθηκε τυφλός, αλλά πώς βλέπει τώρα και ποιος του άνοιξε τα μάτια, δεν ξέρουμε- ρωτήστε τον: είναι αρκετά μεγάλος για να εξηγήσει μόνος του! Οι γονείς του μίλησαν με αυτόν τον τρόπο από φόβο για τους Εβραίους, διότι οι Εβραίοι είχαν ήδη συμφωνήσει να αποκλείσουν από τη συναγωγή όποιον αναγνώριζε τον Ιησού ως Χριστό. Για τον λόγο αυτό οι γονείς του είχαν πει: «Είναι αρκετά μεγάλος, ρωτήστε τον». Έτσι οι Εβραίοι τον κάλεσαν για δεύτερη φορά και του είπαν: «Δόξα στον Θεό! Ξέρουμε ότι αυτός ο άνθρωπος είναι αμαρτωλός». Εκείνος όμως είπε: «Αν είναι αμαρτωλός, δεν ξέρω- ξέρω όμως ότι ήμουν τυφλός και τώρα βλέπω». Τότε του είπαν: «Πώς σου άνοιξε τα μάτια;» Εκείνος τους είπε: «Σας το έχω ήδη πει και δεν με ακούσατε. Γιατί θέλετε να το ακούσετε για δεύτερη φορά; Θα θέλατε να γίνετε κι εσείς μαθητές του;» Εκείνοι τον έβριζαν, λέγοντας: «Εσύ είσαι μαθητής αυτού του ανθρώπου, αλλά εμείς είμαστε μαθητές του Μωυσή. Ξέρουμε ότι ο Θεός μίλησε στον Μωυσή, αλλά δεν ξέρουμε από πού είναι». Ο άνθρωπος τους είπε: «Αυτό ακριβώς είναι το εκπληκτικό, ότι δεν ξέρετε από πού είναι, παρόλο που μου άνοιξε τα μάτια. Ξέρουμε ότι ο Θεός δεν ακούει τους αμαρτωλούς, αλλά αν ένας άνθρωπος τον τιμά και κάνει το θέλημά του, τον ακούει. Δεν έχουμε ακούσει ποτέ για κάποιον να ανοίγει τα μάτια ενός ανθρώπου που γεννήθηκε τυφλός. Αν αυτός ο άνθρωπος δεν προερχόταν από τον Θεό, δεν θα μπορούσε να κάνει τίποτα». Του είπαν: «Μας τι λες! Γεννήθηκες αμαρτωλός και μας κάνεις διάλεξη!» Και τον έδιωξαν. Ο Ιησούς άκουσε ότι τον είχαν διώξει. Όταν τον συνάντησε, του είπε: «Πιστεύεις στον Υιό του Θεού;» Εκείνος του είπε: «Και ποιος είναι αυτός, Κύριε, για να πιστέψω σ' αυτόν;» Ο Ιησούς του είπε: «Τον βλέπεις, είναι εκείνος που σου μιλάει». Τότε εκείνος είπε: «Πιστεύω, Κύριε» και έπεσε μπροστά του (Ιωάννης 9:1-38).

Ο απόστολος Ιωάννης έγραψε το ευαγγέλιό του μετά τους άλλους ευαγγελιστές και στόχος του ήταν να τους συμπληρώσει. Γι' αυτό και διηγείται με μεγάλη λεπτομέρεια το επεισόδιο του τυφλού. Ας το αναλύσουμε λίγο, λέω λίγο, γιατί για να το κάνουμε ολοκληρωμένα θα χρειαζόταν να γράψουμε ένα ολόκληρο βιβλίο. «Οι μαθητές του τον ρώτησαν: «Δάσκαλε, ποιος αμάρτησε και γεννήθηκε τυφλός, αυτός ο άνθρωπος ή οι γονείς του;» Δεν μπορεί να ήταν ο ίδιος ο τυφλός, γιατί κατά τη γέννησή του ή πριν από αυτήν δεν θα μπορούσε να έχει αμαρτήσει! «Ερώτηση θεμελιωμένη σε μια λανθασμένη υπόθεση: γιατί πώς θα μπορούσε αυτός ο άνθρωπος να έχει διαπράξει οποιαδήποτε αμαρτία πριν γεννηθεί», λέει ο Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος. Ούτε και οι γονείς του, όπως λέει ο Χριστός: «Δεν είναι ότι αυτός ή οι γονείς του αμάρτησαν. Ωστόσο, συχνά τα σφάλματα των γονέων μεταβιβάζονται στα παιδιά, αλλά όχι αυτή τη φορά. Ο Θεός, που δεν είναι ο δημιουργός του κακού, χρησιμοποίησε αυτή την τύφλωση για να δείξει τη δύναμη του Θεανθρώπου και να φέρει τα πλάσματά του στην πίστη.

Σε άλλες περιπτώσεις, το σφάλμα οφειλόταν πράγματι στον άρρωστο, όπως εξηγεί αλλού ο μέγας Χρυσόστομος: (ομιλ. 56) «Οδηγήθηκαν πράγματι να του θέσουν αυτή την ερώτηση, επειδή κατά τη θεραπεία του παραλύτου, ο Ιησούς του είχε πει: «Ιδού, θεραπεύθηκες, μην αμαρτάνεις πλέον» (Ιωάννης 5). Και σκεπτόμενοι ότι οι αμαρτίες του ήταν η αιτία της παραλυσίας του, ρωτούν αν αυτός ο τυφλός δεν ήταν και εκείνος ένοχος αμαρτίας, πράγμα που δεν μπορούσαν ούτε να πουν ούτε να υποθέσουν, αφού ήταν τυφλός από τη γέννησή του. Αλλά ούτε και οι γονείς του, πράγμα που δεν ήταν επίσης λογικό, γιατί ο γιος δεν φέρει την αμαρτία του πατέρα».

Ο Αγιος Αυγουστίνος, από την πλευρά του, λέει: «Είχε λοιπόν γεννηθεί χωρίς το προπατορικό αμάρτημα ή δεν είχε προσθέσει σε αυτό κανένα εκούσιο σφάλμα εκ των υστέρων; Όχι, αναμφίβολα, οι γονείς του καθώς και ο ίδιος ήταν ένοχοι, αλλά δεν ήταν εξαιτίας της αμαρτίας που είχαν διαπράξει που εκείνος ο άνθρωπος γεννήθηκε τυφλός. Ο Κύριος μας δίνει την αληθινή αιτία, όταν προσθέτει: «Για να φανερωθούν σ' αυτόν τα έργα του Θεού».

Και πάλι ο Άγιος Γρηγόριος ο Διάλογος λέει: (1 Ηθικά ή Εξήγηση στο μακάριο Ιώβ) «Υπάρχουν τιμωρίες τις οποίες ο Θεός επιβάλλει στους αμαρτωλούς χωρίς κανένα πιθανό αντάλλαγμα. Υπάρχουν άλλες που τον χτυπούν για να τον κάνουν καλύτερο, υπάρχουν άλλες που έχουν ως σκοπό. όχι να τιμωρήσουν τα σφάλματα του παρελθόντος, αλλά να

αποτρέψουν τα μελλοντικά σφάλματα. Υπάρχουν, τέλος, άλλες, που δεν έχουν σκοπό ούτε να τιμωρήσουν τις αμαρτίες του παρελθόντος ούτε να προλάβουν εκείνες που μπορεί να διαπράξουν στο μέλλον, αλλά να κάνουν πιο έντονα γνωστή και να αγαπήσουν πιο θερμά τη δύναμη Εκείνου που σώζει με την ανέλπιστη σωτηρία που ακολουθεί αμέσως μετά την τιμωρία».

Η αλήθεια είναι ότι όλο το κακό σε αυτόν τον κόσμο, όλα τα βάσανα στην ανθρωπότητα μας, προέρχονται από την αμαρτία και επομένως δεν μπορούμε, χωρίς να βλασφημήσουμε, να τα αποδώσουμε στον Θεό.

Το γενικό λάθος των Εβραίων ήταν ότι πίστευαν ότι όλα τα βάσανα ήταν τιμωρία για τις προσωπικές αμαρτίες. Έτσι, στα μάτια των φίλων του Ιώβ, οι τρομερές δοκιμασίες αυτού του ακέραιου ανθρώπου ήταν το αδιαμφισβήτητο σημάδι σοβαρών παραβάσεων για τις οποίες θα πρέπει να ήταν ένοχος, εν αγνοία όλων.

Ίσως να οφείλαμε να αντικαταστήσουμε τα πολλά «γιατί» που εκφράζουμε στις δοκιμασίες μας με το «για ποιο σκοπό»; Ο Θεός, ο Πατέρας μας, δεν κρίνει πάντοτε σκόπιμο να μας κάνει να κατανοήσουμε εδώ κάτω τους λόγους για τα βάσανά μας. Αλλά το μυστήριο των πάντων θα μας αποκαλυφθεί εκεί πάνω.

Ο Σωτήρας «έπτυσε στη γη και έκανε λάσπη με το σάλιο του. Έπειτα έβαλε τη λάσπη στα μάτια του τυφλού και του είπε: «Πήγαινε και πλύσου στην κολυμβήθρα του Σιλωάμ (που σημαίνει «ο Απεσταλμένος»). Και εκείνος πήγε και πλύθηκε και επέστρεψε βλέποντας καθαρά». Γιατί ο Χριστός έκανε αυτή τη χειρονομία; Θα μπορούσε απλώς να πει: θεραπεύσου, όπως έκανε κάποιες άλλες φορές: «Σήκω και περπάτα», για παράδειγμα. Θα μπορούσε επίσης να πει απλά: «Πήγαινε και πλύσου στην κολυμβήθρα του Σιλωάμ!» Ωστόσο, η θεραπεία αυτή τη φορά δεν προήλθε από τη θαυματουργή κολυμβήθρα, αλλά από τον Ιησού, αλλιώς το να κάνει λάσπη με το σάλιο του δεν θα είχε κανένα σκοπό. Η πηγή του Σιλωάμ απλώς ολοκλήρωσε τη θεραπεία: «Και επέστρεψε, βλέποντας καθαρά. Η πηγή αυτή χρησιμοποιήθηκε, σε αυτή την περίπτωση, για να καθαριστεί και από τη λάσπη. Αν ο Κύριος έβαζε μόνο σάλιο, τότε η πλύση θα σήμαινε ότι το σάλιο του ήταν ακάθαρτο, αλλά κάθε άλλο, το σάλιο προκάλεσε τη θεραπεία!

Ο Αγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος λέει: «Ήταν η αρετή του στόματός του που έκανε και άνοιξε τα μάτια αυτού του τυφλού, και στη συνέχεια τον διατάζει να τα πλύνει, ώστε η θεραπεία να μη σχετίζεται ουδόλως με μια πιθανή μυστική ιδιότητα του χώματος. Και του είπε: «Πήγαινε και πλύσου στην κολυμβήθρα του Σιλοάμ (λέξη που σημαίνει Απεσταλμένος), για να σε διδάξω ότι δεν χρειάζομαι λάσπη για να κάνω μάτια. (Ομιλία 56) «Αυτοί που ήταν κοντά του και εκείνοι που συνήθιζαν να τον βλέπουν να ζητιανεύει, σάστισαν όταν είδαν αυτό το θαύμα. Αλλά οι Φαρισαίοι, οι ζηλωτές του νόμου, σκανδαλίστηκαν για άλλη μια φορά, όχι τόσο από τη θεραπεία όσο από το γεγονός ότι συνέβη το Σάββατο. Το ότι «το Σάββατο έγινε για τον άνθρωπο και όχι ο άνθρωπος για το Σάββατο», όπως λέει ο ευαγγελιστής Μάρκος (πρβλ. 2:27), ήταν ακατανόητο γι' αυτούς μέσα στην πνευματική τους τύφλωση, η οποία ήταν χειρότερη από την τύφλωση των εκ γενετής τυφλών.

«Του έκαναν αυτή την ερώτηση με σκοπό να θανατώσουν τον Ιησού, γιατί είχαν ήδη συνωμοτήσει εναντίον του». Άγιος Ιωάννης ο Χρυσόστομος (ομιλ. 57). Έτσι οι Ιουδαίοι, δηλαδή οι Φαρισαίοι, τον ρώτησαν με τη σειρά τους πώς έλαβε την όρασή του. Τον ρώτησαν μια φορά και πάλι επίμονα, λέει το Ευαγγέλιο. Έπειτα ρώτησαν τους γονείς, και οι γονείς τους έστειλαν πίσω στο γιο τους, φοβούμενοι να μην τους διώξουν. Για τρίτη φορά τους απάντησε με θάρρος, και χωρίς φόβο, φέρνοντάς τους σε δύσκολη θέση. «Σας το είπα ήδη και δεν με ακούσατε. ... Μήπως θα θέλατε να γίνετε κι εσείς μαθητές του;» Εκείνοι ανταπάντησαν αγανακτισμένοι: «Εσύ γεννήθηκες αμαρτωλός και μας κάνεις κήρυγμα!»

Σύμφωνα με την άποψη των Εβραίων η ασθένεια προερχόταν πάντα από την αμαρτία, όπως είδαμε παραπάνω, αλλά η πραγματικότητα είναι πολύ πιο σύνθετη.

«Και τον έδιωξαν». Αυτό που οι γονείς απέφυγαν, λόγω της δειλίας τους, το υπέστη εκείνος, ο πρώην τυφλός: τον αφορισμό από τη συναγωγή. Από την πλευρά του, αυτό που κέρδισε ο τυφλός με την ειλικρίνειά του και το θάρρος του, δηλαδή την πίστη στον Χριστό, το έχασαν εκείνοι με τη δειλία τους. Είναι στο χέρι μας, λοιπόν, να επιλέξουμε τη στάση που θα κρατήσουμε στη ζωή μας και την ομολογία της πίστη μας, γιατί μπροστά μας βρίσκεται ο δρόμος της ζωής και του θανάτου.

Αρχ. Κασσιανός

Ομιλία για την Πεντηκοστή

 Μπορεί να επαναλαμβάνομαι και μπορεί να έχω ήδη πει κάποια πράγματα γι' αυτή τη γιορτή σε άλλα κείμενα. Είναι αναπόφευκτο ο ιερέας, που κάθε χρόνο κηρύττει για τα ίδια θέματα, να μην επαναλαμβάνει τον εαυτό του. Το διπλoραμμένο ρούχο κρατάει καλύτερα, όμως, λέει μια παροιμία.

Στην εικόνα στο αναλόγιο, βλέπουμε τους δώδεκα αποστόλους σε κύκλο και στη μέση ένα κενό. Ανάμεσα στους δώδεκα είναι και ο απόστολος Παύλος, ο οποίος δεν ήταν ακόμη απόστολος, αλλά διώκτης των χριστιανών. Ο νεοεκλεγής απόστολος Ματθίας έπρεπε να τοποθετηθεί εκεί αντί του προδότη, αν σκεφτεί κανείς λογικά. «Και έριξαν κλήρο αναμεσά τους- και ο κλήρος έπεσε στον Ματθία, ο οποίος προστέθηκε στους έντεκα αποστόλους», αναφέρεται στις Πράξεις των Αποστόλων στο πρώτο κεφάλαιο, λίγο πριν από την Πεντηκοστή. Η εικόνα, όμως, είναι θεολογική και όχι καθαρά ιστορική και μας δείχνει τη μετά θάνατον ζωή, όχι την εφήμερη αλλά την αιώνια. 

Στη φαινομενικά κενή θέση στο κέντρο στέκεται ο Χριστός, αόρατος, εκείνος που είπε: «Και ιδού, εγώ είμαι μαζί σας πάντοτε, μέχρι το τέλος του κόσμου.» (Ματθ. 28:20) 

Μερικές φορές, σε ψευδοεικόνες, η Παναγία παρουσιάζεται σε αυτή τη θέση, κάτι το οποίο είναι λανθασμένο. Ποτέ δεν βρέθηκε να προΐσταται του σώματος των αποστόλων! Εξάλλου, γέμισε από το Άγιο Πνεύμα την ημέρα του Ευαγγελισμού, ενώ ήταν παρούσα, φυσικά, στην Πεντηκοστή. Στην εικόνα αυτή μάλιστα βλέπουμε το Άγιο Πνεύμα με τη μορφή περιστεράς. Ωστόσο, μόνο κατά τη βάπτιση του Χριστού εκδηλώθηκε με αυτόν τον τρόπο! Στην Πεντηκοστή ήταν μόνο με τη μορφή γλωσσών φωτιάς!

Η Πεντηκοστή γιορτάζεται πενήντα ημέρες μετά το Πάσχα και δέκα ημέρες μετά την Ανάληψη, δηλαδή επτά εβδομάδες μετά την ανάσταση του Χριστού, και αντικαθιστά την εβραϊκή γιορτή του θερισμού, όπου μνημονεύουν την κήρυξη του Εβραϊκού Νόμου, της Τορά, στο όρος Σινά. Για τους Χριστιανούς, την ημέρα αυτή, την Πεντηκοστή, εκδηλώνεται ο ίδιος ο Συγγραφέας της Τορά! Δεν είναι πλέον η σκιά, αλλά η ίδια η αλήθεια.

«Όταν έρθει εκείνος, το Πνεύμα της αλήθειας, θα σας οδηγήσει σε όλη την αλήθεια, επειδή δεν θα μιλάει με δική του εξουσία, αλλά θα πει όλα όσα θα έχει ακούσει, και θα σας αναγγέλλει τα μέλλοντα» (Ιωάν. 16:13). (Ιωάν. 16:13) Όταν οι μαθητές βρέθηκαν «όλοι μαζί στο ίδιο μέρος» (Πράξεις 2:1), το Άγιο Πνεύμα, που είχε υποσχεθεί ο Χριστός, εκδηλώθηκε: «Και ξαφνικά ακούστηκε ένας ήχος από τον ουρανό, σαν από ισχυρή και ορμητική πνοή, και γέμισε όλο το σπίτι όπου κάθονταν». – «Και εμφανίστηκαν σ' αυτούς διαιρεμένες γλώσσες, σαν από φωτιά, και στάθηκαν πάνω σε κάθε έναν από αυτούς». Φανερώθηκε, όχι απ' έξω, αλλά «γέμισαν όλοι από το Άγιο Πνεύμα, και άρχισαν να μιλούν σε άλλες γλώσσες, όπως το Πνεύμα τους έδινε τη δυνατότητα να μιλήσουν». 

Ο προφήτης Ιωήλ είχε ήδη προφητεύσει αυτό το γεγονός: «Και θα γίνει μετά από αυτό, και θα εκχύσω το Πνεύμα μου επάνω σε κάθε σάρκα, και οι γιοι σας και οι θυγατέρες σας θα προφητεύσουν, οι γέροντές σας θα ονειρευτούν όνειρα, οι νέοι σας θα δουν οράματα». (2:28) Αυτό συνέβη την Πεντηκοστή, λοιπόν, και θα συμβεί ξανά λίγο πριν από τη δεύτερη έλευση του Χριστού, «πριν έρθει η μεγάλη και φοβερή ημέρα του Κυρίου», όπως είπε και ο Ιωήλ. Δεν είναι, ωστόσο, το θέμα μου να μιλήσω για αυτή τη φοβερή ημέρα, και περιορίζομαι να εξηγήσω τι συνέβη την Πεντηκοστή. 

Όταν το Άγιο Πνεύμα φανερώθηκε στους αποστόλους και τους γέμισε με χάρη, «έγινε θόρυβος και το γεγονός διαδόθηκε», και πολλοί από τους Ιουδαίους που είχαν έρθει εκείνη την ημέρα στην Ιερουσαλήμ για την προαναφερθείσα εβραϊκή γιορτή συγκεντρώθηκαν και απορούσαν για το τι συνέβαινε. Ο καθένας, προερχόμενος από διαφορετικές χώρες, άκουγε τους μαθητές να μιλούν στη γλώσσα του, για τα «θαυμαστά πράγματα του Θεού».

Ο Πέτρος, τότε, σηκώθηκε και μίλησε στους Ιουδαίους: Είπε σ' αυτούς: «Εσείς, άνδρες Ιουδαίοι και όλοι όσοι κατοικείτε στην Ιερουσαλήμ, μάθετε αυτό και ακούστε τα λόγια μου». Τους εξήγησε τι έλεγαν οι προφήτες για τον ερχομό του Χριστού και τους προέτρεψε να αλλάξουν πίστη. Εκείνοι που δέχτηκαν τον λόγο του βαπτίστηκαν, λέει ο Λουκάς στις Πράξεις των Αποστόλων, «περίπου τρεις χιλιάδες ψυχές».

Ας επιστρέψουμε σε αυτό που απεικονίζεται στην εικόνα της Πεντηκοστής. Μερικές φορές βλέπουμε στο κάτω μέρος, στη μέση, ακριβώς τον ίδιο τον προφήτη Ιωήλ, άλλες φορές είναι το σύμπαν, κάτω από τη μορφή ενός ηλικιωμένου άνδρα, με δώδεκα πάπυρους στα χέρια του, όπως σε αυτή την εικόνα του Leonid Uspensky.

Περιορίζομαι σε αυτές τις λίγες απλές λέξεις, για να μην υποστώ αυτό που λέει ο Πάπας Άγιος Γρηγόριος ο Μέγας: «Πράγματι, όταν οι αδαείς προσποιούνται ότι βυθίζονται σε μια βαθιά ενατένιση των ουράνιων πραγμάτων, πέφτουν σε πλάνη αντί να συλλαμβάνουν το φως της αλήθειας. Και χωρίς την άσκηση καλών έργων προηγουμένως, το μόνο που παίρνει κανείς είναι να μη βρει ποτέ την λαμπρή εσωτερική όραση που επιθυμεί». (Επεξήγηση του βιβλίου των Βασιλέων 3,115,1-116)

Αρχ. Κασσιανός